Επτά πνιγμένοι, εκ των οποίων πέντε παιδιά, σε ναυάγιο στις Οινούσσες.Πέντε παιδιά και δύο γυναίκες ανασύρθηκαν χωρίς ζωή από ναυάγιο με πρόσφυγες στα βόρεια των Οινουσσών προχθές το πρωί. Μερικές μέρες νωρίτερα, ένα πεντάχρονο προσφυγόπουλο από το Αφγανιστάν καταπατήθηκε από φορτηγό στο κολαστήριο της Μόριας. Είναι οι τραγικές συνέπειες της αδίστακτης πολιτικής των κυβερνήσεων και της ΕΕ στο προσφυγικό. Χιλιάδες πρόσφυγες στη Μόρια βρίσκονται εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες, το ίδιο συμβαίνει στη ΒΙΑΛ στη Χίο και στο Βαθύ στη Σάμο.
Η κυβέρνηση της ΝΔ, ακολουθώντας τον δρόμο που χάραξε ο ΣΥΡΙΖΑ, αντιμετωπίζει τους πρόσφυγες ως πιόνι στα γεωστρατηγικά πολεμικά παιχνίδια της αστικής τάξης. Έτσι, ανοίγει τον δρόμο για μεγαλύτερη και εντονότερη παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο (είχε ξεκινήσει από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ), για δυναμικότερη εμπλοκή των ενόπλων δυνάμεων στην αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών — ένα μέτρο που επίσης ανεπίσημα χρησιμοποιούνταν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κυρίως στην περιοχή του Έβρου.
Για να ικανοποιήσει το κοινό της, αλλά και για να δώσει γραμμή, η κυβέρνηση προχωρά στην εκκένωση κοινωνικών χώρων στέγασης προσφύγων, κυρίως στην περιοχή των Εξαρχείων. Η κυβερνητική γραμμή συμπληρώνεται από τα απάνθρωπα μέτρα μη χορήγησης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στους πρόσφυγες, την ουσιαστική απαγόρευση πρόσβασης στη νόμιμη εργασία και τη μη παροχή εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα παραμένει απόλυτα πιστή στην εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας που εγκλωβίζει δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει πολύ πιο σκληρή και απάνθρωπη αντιμετώπιση των προσφύγων, πράγμα που σημαίνει πως το επόμενο διάστημα θα μετρήσουμε πολλούς περισσότερους νεκρούς στη θάλασσα αλλά και στα κολαστήρια που υπάρχουν στα ελληνικά νησιά.
Οι κυβερνητικές πολιτικές επιλογές παίρνουν συγκεκριμένη μορφή στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, όπου η γραμμή «νόμος και τάξη» μεταφράζεται από την κοινωνική βάση της ΝΔ και της ακροδεξιάς σε απαίτηση για αποτροπή εισόδου των προσφύγων και απειλή για νέα πογκρόμ στα Ελληνικά νησιά.
Στρατός και αστυνομία κατά προσφύγων, ακροδεξιές κραυγές για αποτροπή των προσφύγων σιγοντάρει η ΝΔ
Την προηγούμενη εβδομάδα στη Σάμο διοργανώθηκε κινητοποίηση στην περιοχή δημιουργίας του νέου Hot Spot από κύκλους της ΝΔ και ακροδεξιούς, σε αυτή συμμετείχαν και στελέχη του ΚΚΕ. Λίγες μέρες αργότερα, σε λαϊκή συνέλευση στους Μυτιληνιούς, ακροδεξιοί προπηλακίζουν στέλεχος του ΚΚΕ κατά τη διάρκεια ομιλίας. Στελέχη της ΝΔ σε όλα τα νησιά του βορείου Αιγαίου μιλούν πλέον ανοιχτά για απειλή πληθυσμιακής, θρησκευτικής και εθνικής αλλοίωσης. Αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες-μετανάστες/τριες ως φανατισμένους τζιχαντιστές και δηλώνουν ευθέως πως σε έναν ελληνοτουρκικό πόλεμο θα χρησιμοποιηθούν από την τουρκική πλευρά για κατάληψη των νησιών. Οι ίδιοι προετοιμάζουν το έδαφος για νέα αντιπροσφυγικά συλλαλητήρια, με στόχο να εμφανίσουν πίεση στην κυβέρνηση από τα δεξιά. Από την προηγούμενη εβδομάδα ο νέος Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου και πρώην Πρύτανης του ΕΜΠ, Κώστας Μουτζούρης, που εκφράζει το υπερσυντηρητικό τμήμα της ΝΔ, μιλάει για ανάγκη αποτελεσματικής «αποτροπής». Η πολιτική της «αποτροπής» σκοτώνει όλο και περισσότερους ανθρώπους και ο Κ. Μητσοτάκης ονειρεύεται να γίνει ο νέος Σαλβίνι.
«Εδώ και τώρα να κλείσουν τα κέντρα κράτησης, τα καμπς της ντροπής για την ανθρώπινη ζωή, και να μεταφερθούν οι άνθρωποι στα άδεια σπίτια των πόλεων, να μπορούν να ζουν και να δουλεύουν με όρους ισότητας στην εργασία, τη στέγαση και την εκπαίδευση», τονίζει η νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση.
Ο αμερικανικός στρατός ζήτησε ερευνητικές προτάσεις από συνεργάτες τεχνολογίας για την ανάπτυξη ενός αυτοματοποιημένου συστήματος ικανό να σαρώνει ολόκληρο το διαδίκτυο και να εντοπίζει και να λογοκρίνει περιεχόμενο που θεωρείται ως "ψευδή μέσα ενημέρωσης" και "παραπληροφόρηση". Σύμφωνα με κυβερνητικά έγγραφα, η λύση θα παρέχει "καινοτόμες σημασιολογικές τεχνολογίες για την ανάλυση των μέσων ενημέρωσης" που θα βοηθήσουν "στον εντοπισμό, την αποτροπή και την κατανόηση των εκστρατειών απάθειας των αντιπάλων".
Στις 23 Αυγούστου, ο οργανισμός Defense Advanced Research Projects (DARPA) εξέδωσε πρόσκληση για ένα λεγόμενο πρόγραμμα Semantic Forensics (SemaFor) σχετικά με τον ιστοχώρο επιχειρηματικών ευκαιριών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές προσφοράς, το SemaFor "θα αναπτύξει τεχνολογίες για την αυτόματη ανίχνευση, χαρακτηρισμό και χαρακτηρισμό πλαστογραφημένων πολυμεσικών μέσων (κείμενο, ήχο, εικόνα, βίντεο) για την υπεράσπιση από μεγάλης κλίμακας αυτοματοποιημένες επιθέσεις παραπληροφόρησης".
Με άλλα λόγια, το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας επιδιώκει έναν τεχνολογικό εταίρο που θα δημιουργήσει μια πλατφόρμα που θα επιτρέψει στο Πεντάγωνο να εντοπίσει οποιοδήποτε περιεχόμενο εντοπίζει ως αντιφατική επίθεση "παραπληροφόρησης" και να το κλείσει. Αυτή η τεχνολογία θα καλύψει οτιδήποτε στο Διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένων ιστοσελίδων, βίντεο, φωτογραφιών και κοινωνικών μέσων πλατφόρμες.
Τα έγγραφα που κυκλοφόρησαν στο πλαίσιο του αιτήματος της DARPA αναφέρουν ότι οι αλγόριθμοι τεχνολογίας και λογισμικού που επιδιώκουν θα αποτελούσαν "πρόοδο στην τεχνολογία" που θα είναι απόλυτα μυστικό και δεν περιλαμβάνουν "πληροφορίες που είναι νόμιμα διαθέσιμες στο κοινό χωρίς περιορισμούς".
Διάγραμμα του ηλεκτρονικού συστήματος λογοκρισίας της Σημασιολογικής Ιατρικής που αναζητούσε το Τμήμα Άμυνας
Αυτές οι εξελίξεις θα συνεπαγόταν απομάκρυνση από τις "τεχνικές στατιστικής ανίχνευσης" που καθίστανται "ανεπαρκείς για την ανίχνευση εσφαλμένων μέσων μαζικής ενημέρωσης". Η χρήση έξυπνων σημασιολογικών τεχνικών - η δυνατότητα ενός προγράμματος να αναλύει το περιεχόμενο στο διαδίκτυο και να καθορίζει το νόημα και την πρόθεσή του - τις τελευταίες εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη και τα λεγόμενα "νευρωνικά δίκτυα" που έχουν την ικανότητα να "μαθαίνουν" και να βελτιώνουν την απόδοση με την πάροδο του χρόνου. Σύμφωνα με το Τμήμα Άμυνας των ΗΠΑ, η σημασιολογική ανάλυση θα είναι σε θέση να εντοπίσει με ακρίβεια ασυνέπειες στο περιεχόμενο που παράγεται τεχνητά και έτσι να τις καθιστά "ψευδείς".
Υπάρχουν τρεις συνιστώσες στη ζητούμενη λύση της DARPA. Ο δεύτερος είναι ότι "οι αλγόριθμοι απόδοσης θα συνάγουν εάν τα μέσα προέρχονται από έναν συγκεκριμένο οργανισμό ή ένα άτομο" και το τρίτο είναι να προσδιοριστεί αν τα μέσα ήταν "χειραγωγημένα για κακόβουλους σκοπούς". Παρόλο που η αίτηση αναφέρεται στην αποτροπή, δεν υπάρχουν λεπτομέρειες για το πώς το Πεντάγωνο προτίθεται να δράσει βάσει του περιεχομένου που έχει προσδιορίσει ως "ψευδής".
Το αίτημα της πρότασης επίσης δεν γίνεται ποτέ να προσδιοριστεί ποιοι είναι οι αντίπαλοι που πρέπει να εντοπιστούν, να αποθαρρυνθούν και να κατανοηθούν. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ένα από τα κίνητρα για την πρωτοβουλία είναι ανησυχία για την άνοδο του περιεχομένου "deepfake". Τα βίντεο Deepfake, για παράδειγμα, περιλαμβάνουν τη χρήση εξειδικευμένου λογισμικού για την τροποποίηση του περιεχομένου βίντεο με τρόπους που αλλάζουν τελείως την αρχική εικόνα ή το μήνυμα και δημιουργούν μια νέα ροή με φαινομενική αυθεντικότητα.
Σύμφωνα με τον Δρ Matt Turek, υπεύθυνο της DARPA για την Καινοτομία Πληροφορίας, ο οποίος συνέταξε το αίτημα του Πενταγώνου για την υποβολή προτάσεων, «Η απόκρυψη αυτής της αύξησης των ψηφιακών εικόνων είναι η σχετική δυνατότητα ακόμη και σχετικά ανειδίκευτων χρηστών να χειραγωγήσουν και να στρεβλώσουν το μήνυμα των οπτικών μέσων. Ενώ πολλοί χειρισμοί είναι καλοπροαίρετοι, εκτελούνται για διασκέδαση ή για καλλιτεχνική αξία, άλλοι είναι για αντιφατικές σκοπούς, όπως προπαγάνδα ή εκστρατείες παραπληροφόρησης ".
Η προθεσμία υποβολής προτάσεων της DARPA ορίζεται για τις 21 Νοεμβρίου 2019. Ο οργανισμός προτίθεται να αναθέσει τη σύμβαση σε πολλούς εταίρους τεχνολογίας στους διάφορους κλάδους του έργου. Η πρόσκληση περιλαμβάνει λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο αξιολόγησης των υποβαλλομένων εταιρειών και την τελική ανάθεση των συμβάσεων.
Όπως έχουν ήδη επισημάνει αρκετές αναφορές, η απαράδεκτη ιδέα ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αναπτυχθεί για να προσδιορίσει το περιεχόμενο που δημιουργείται από την τεχνητή νοημοσύνη είναι το τεχνολογικό ισοδύναμο του παροιμιώδους φιδιού που τρώει τη δική του ουρά. Όπως επεσήμανε το Gizmodo, "ενώ ένα αυτοματοποιημένο μοντέλο ακούγεται ωραίο θεωρητικά, σε εκτέλεση, μέχρι σήμερα, αυτοί οι τύποι αλγοριθμικά παραγόμενων συστημάτων εξακολουθούν να είναι λανθασμένοι και προκατειλημμένοι, και σε πιο ανησυχητικές περιπτώσεις, εντελώς διακριτικές. Οι υπάρχουσες εφαρμογές δεν εμπνέουν πολλή πίστη σε ένα μελλοντικό σύστημα που θα ήταν αποτελεσματικό και δίκαιο. "
Μεγάλο μέρος της κάλυψης των εταιρικών μέσων ενημέρωσης σχετικά με το αίτημα υποβολής προσφορών της DARPA παρουσίασε την πρωτοβουλία ως νόμιμη προσπάθεια για την παύση των ηλεκτρονικών "ψεύτικων ειδήσεων". Αυτή η παρουσίαση αποτελεί συνέχεια των αδιάκοπων και μη αποδεδειγμένων κατηγοριών "ρωσικής παρέμβασης" στις εκλογές του 2016, στο πλαίσιο της αμερικανικής στρατιωτικής διευκρίνισης της ίδρυσης της υποψηφιότητας του Χίλαρι Κλίντον για πρόεδρο.
Ωστόσο, η σημερινή προσπάθεια του Πενταγώνου να δημιουργήσει ένα αυτοματοποιημένο σύστημα εντοπισμού και τερματισμού των λεγόμενων «ψεύτικων ειδήσεων» αποτελεί μέρος της συνεχιζόμενης ευρύτερης προσπάθειας των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών, σε συνεργασία με το κράτος πληροφοριών, να ελέγχουν και τα κοινωνικά μέσα και σε απευθείας σύνδεση περιεχόμενο και να το χρησιμοποιήσει για να παρακολουθεί τις διαθέσεις, τις ιδέες και την πολιτική του κοινού.
Όποιοι και αν είναι οι δηλωμένοι ισχυρισμοί της DARPA σχετικά με την επιθυμία να σταματήσει η χρήση των «υλικών ψευδούς μέσων» για να στοχεύσουν προσωπικές επιθέσεις, να δημιουργήσουν «αληθινά» γεγονότα και να διαδώσουν λύματα ραντάρ, αυτά τα εργαλεία αποτελούν αναμφισβήτητα τμήμα του ιμπεριαλιστικού οπλοστασίου του κυβερνοεγκεφαλαίου που αναπτύσσεται και αναπτύσσεται από του αμερικανικού στρατού και της CIA.
Με μόνο «εφόδιο» την άδεια του δασάρχη Καρπενησίου, δύο εταιρείες επιχειρούν να ανεβάσουν μηχανήματα στα οροπέδια της Νιάλας και του Βοϊδολίβαδου -υπό την προστασία ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων- και να ξεκινήσουν εργασίες εγκατάστασης ανεμογεννητριών, παρακάμπτοντας απόφαση του ΣτΕ και αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις κατοίκων, αιρετών και φορέων ● Τι λένε (και τι κρύβουν) για τις εξελίξεις οι εταιρείες Ανεμοδομική ΑΕΕ και Πουνέντης ΑΕΕ και τι απαντούν ο δήμαρχος Λίμνης Πλαστήρα και το Δίκτυο Φορέων και Πολιτών για την Προστασία των Αγράφων.
Ραγδαίες εξελίξεις στο ζήτημα της εγκατάστασης των δύο πρώτων βιομηχανικών πάρκων στα Αγραφα. Παρά τις αντιδράσεις κατοίκων, φορέων, συλλόγων και των δημάρχων της περιοχής, την περασμένη εβδομάδα κατασκευάστριες εταιρείες των έργων ανέβασαν μηχανήματα συνοδεία ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων και σεκιουριτάδων.
Την κερκόπορτα για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών άνοιξε ο δασάρχης Καρπενησίου με άδεια που εξέδωσε, την οποία επικαλούνται οι εταιρείες, ωστόσο πρόκειται για παράνομη αδειοδότηση, που αψηφά προκλητικά όρο που θέτει απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, και άρα η έναρξη εργασιών είναι παράνομη.
Από την πλευρά τους, οι θυγατρικές εταιρείες του ομίλου Ελλάκτωρ εξέδωσαν ανακοίνωση με την οποία υποστηρίζουν ότι ενώ οι κινήσεις τους είναι καθ’ όλα νόμιμες, δυσφημούνται για ακατανόητους λόγους.
Αν και το τελευταίο διάστημα έχουν εμφανιστεί άνθρωποι των εταιρειών Ανεμοδομική ΑΕΕ και Πουνέντης ΑΕΕ, που επιχειρούν την κατασκευή των δύο πρώτων αιολικών σταθμών στα οροπέδια της Νιάλας και του Βοϊδολίβαδου -συνολικά περιλαμβάνουν 40 ανεμογεννήτριες (σε υψόμετρο από 1.500 έως 2.000 μέτρα)-, επιχειρώντας να εξαγοράσουν εκτάσεις κτηνοτρόφων, αυτό που συμβαίνει εδώ και περίπου δύο εβδομάδες εκεί ψηλά στα Αγραφα αγγίζει τα όρια του σουρεαλιστικού.
Αστυνομοκρατία
Προκειμένου να προωθηθούν τρία λαστιχοφόρα μηχανήματα ιδιωτικής τεχνικής εταιρείας, ώστε να ξεκινήσουν τις εργασίες κοντά στον αυχένα της Νιάλας, πάνω από τον οικισμό Καμάρια, επιστρατεύτηκαν για τη συνοδεία και την «προστασία» τους ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις από την Ευρυτανία και την Καρδίτσα, ακόμη και «κλούβα» με ΜΑΤ.
Αστυνομικές δυνάμεις βρίσκονται και σε άλλα κομβικά σημεία του βουνού, ελέγχουν όποιον θέλει να προωθηθεί προς τα ψηλά, ουσιαστικά απαγορεύοντας την πρόσβαση, ενώ σεκιουριτάδες αλωνίζουν στο βουνό εδώ και μήνες. Ετσι, η ευρύτερη περιοχή στα όρια των θεσσαλικών και ευρυτανικών Αγράφων βρίσκεται αποκλεισμένη από έναν αστυνομικό κλοιό.
Το καθεστώς αστυνομοκρατίας που έχει επιβληθεί αυτές τις μέρες στα Αγραφα για χατίρι των ιδιωτικών εταιρειών κατασκευής αιολικών εγκαταστάσεων συμπληρώνεται από τις αστυνομικές έρευνες σε ιδιόκτητα κτίσματα ανθρώπων που δεν είναι θετικά διακείμενοι στα σχέδια ισοπέδωσης των βουνοκορφών, με την αιτιολογία ότι πραγματοποιούνται έρευνες για ναρκωτικά και για τον… Παλαιοκώστα.
Η εμφάνιση των μηχανημάτων και των ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων προκάλεσε την κινητοποίηση αρκετών κατοίκων της περιοχής και μελών οργανώσεων που εναντιώνονται στην εγκατάσταση των αιολικών, οι οποίοι κάλεσαν σε συγκέντρωση στις 21/9 στον σιδηροδρομικό σταθμό Καρδίτσας. Η διαμαρτυρία βρέθηκε επίσης υπό στενό αστυνομικό κλοιό, που ακολούθησε την αυτοκινητο-πορεία στα βουνά των Αγράφων.
Στην περιοχή του Αγίου Νικολάου Βραγγιανών οι ισχυρές αστυνομικές έκλεισαν τον δρόμο και απαγόρευσαν την πρόσβασή τους προς τον αυχένα της Νιάλας.
Η εγκατάσταση μηχανημάτων για τα αιολικά έργα στα Αγραφα προκάλεσε την αντίδραση της δημάρχου και μελών του δημοτικού συμβουλίου της Λίμνης Πλαστήρα.
Οπως ανέφεραν σε δήλωσή τους, «η εταιρεία, χωρίς να έχει εξασφαλίσει τις απαραίτητες άδειες από Δασαρχείο, υπουργείο και δήμους, προέβη παράνομα στην εγκατάσταση των μηχανημάτων έργων. Είναι έτοιμη να επέμβει παράνομα στη φύση και το περιβάλλον των Αγράφων, χωρίς να έχει καταθέσει ουσιαστική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (…)». Στη συνέχεια, καταδικάζουν την αστυνομική παρουσία στην περιοχή «με στόχο την προστασία της εταιρείας, που είναι παράνομη. Η Ελληνική Αστυνομία όφειλε να ζητήσει τις σχετικές άδειες και όχι να κάνει πλάτες στην εταιρεία», ανέφεραν, απαιτώντας την άμεση αναστολή των εργασιών.
«Αλήθειες» και ψέματα
Οι έντονες αντιδράσεις κατοίκων και φορέων προκάλεσαν την ανακοίνωση-απάντηση των εταιρειών Ανεμοδομική ΑΕΕ και Πουνέντης ΑΕΕ υπό τον τίτλο «Η αλήθεια για τα Αγραφα – Η ΕΛΛΑΚΤΩΡ απαντά στις επιθέσεις για τα αιολικά πάρκα στα Αγραφα», που στάλθηκε και δημοσιεύτηκε μόνο στα τοπικά μέσα ενημέρωσης.
Σε αυτήν οι δύο εταιρείες ανακοινώνουν την έναρξη των εργασιών («…Με αφορμή την έναρξη των εργασιών για την κατασκευή των έργων και τις πρόσφατες αναληθείς ανακοινώσεις του νεοεκλεγέντος Δημάρχου Λίμνης Πλαστήρα, θα θέλαμε να ενημερώσουμε την τοπική κοινωνία για τα πραγματικά γεγονότα και να αποκαταστήσουμε την αλήθεια…») και υπερασπίζονται τη νομιμότητα των ενεργειών τους, περιγράφοντας τη διαχρονική πορεία των αδειοδοτήσεων που ακολούθησαν.
Στη συνέχεια, αναφέρονται στις αιτήσεις ακύρωσης κατά των αδειών εγκατάστασης των δύο αιολικών πάρκων στα Aγραφα – τις είχαν καταθέσει 26 φορείς και περισσότεροι από 500 πολίτες το 2018 στο ΣτΕ και απορρίφθηκαν τον περασμένο Ιούνιο. «Η ανωτέρω άσκηση του δικαιώματος φορέων και πολιτών ενώπιον του ΣτΕ αποτέλεσε την πρώτη κίνηση ενάντια στην εγκατάσταση των αιολικών σταθμών μετά από δέκα χρόνια συνεχούς παρουσίας μας στην περιοχή», σημειώνουν, για να επισημάνουν ότι στο διάστημα που διήρκεσε η αδειοδότηση κανένας φορέας ή σύλλογος δεν έφερε αντίρρηση ή εμπόδιο στην αδειοδότηση των έργων.
Επιπλέον, αναφέρονται στην κλιματική αλλαγή και στην εξάρτηση της χώρας μας από τον λιγνίτη, στα πλεονεκτήματα των αιολικών και ιδιαίτερα αυτών που θα κατασκευάσουν στα Αγραφα και στα αντισταθμιστικά οφέλη που θα προκύψουν για την περιοχή και την τοπική κοινωνία.
Ωστόσο, η ανακοίνωση των δύο εταιρειών αποκρύπτει τα πραγματικά γεγονότα, μη αναφερόμενη σε αυτά, σε κάποια σημεία ψεύδεται, ενώ δεν παραλείπονται η στοχοποίηση και οι απειλές για την ποινικοποίηση του αγώνα όσων αντιστέκονται στην καταστροφή των Αγράφων από την εγκατάσταση βιομηχανικής κλίμακας αιολικών.
Κατ’ αρχήν, το σημαντικότερο που αποκρύπτουν στην ανακοίνωσή τους οι εταιρείες είναι ότι, παρόλο που το ΣτΕ εξέδωσε απορριπτικές αποφάσεις, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούν να ξεκινήσουν οι εργασίες κατασκευής των αιολικών πάρκων, καθώς σε μία από τις αποφάσεις του αναφέρεται: «Οίκοθεν νοείται ότι η εταιρεία δεν δύναται να εκκινήσει οποιαδήποτε υλική ενέργεια εκκίνησης των εργασιών στο αιολικό πάρκο εάν προηγουμένως δεν έχει εγκριθεί από την αρμόδια αρχή (το ΥΠΕΝ) η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ)».
Και, ότι, όπως προκύπτει από απαντητικό, πρόσφατο έγγραφο της Διεύθυνσης Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ με ημερομηνία 24/9/2019, που έχει στη διάθεσή της η «Εφ.Συν.», «μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία γνωμοδότησης επί των συγκεκριμένων ΕΟΑ». Κάτι που συνεπάγεται ότι οι εργασίες που επιχειρούν να ξεκινήσουν οι εταιρείες είναι παράνομες.
Για τον ίδιο λόγο, παράνομη είναι και η άδεια που εξέδωσε («πρωτόκολλο εγκατάστασης» – 22/8/2019) για την έναρξη των εργασιών από την εταιρεία «Ανεμοδομική ΑΕΕ» ο δασάρχης Καρπενησίου, Γιάννης Καρκάνης, για το συγκεκριμένο «αιολικό πεδίο» στην κορυφογραμμή της Νιάλας, πάνω από τη λίμνη Πλαστήρα, ο οποίος, ουσιαστικά, προσπέρασε την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε ότι η κατάθεση της ΕΟΑ είναι ουσιαστική και όχι απλά μια τυπική υποχρέωση προκειμένου να ξεκινήσουν ή όχι οι εργασίες. Εν αντιθέσει με το Δασαρχείο Καρδίτσας που, τηρώντας τη νομιμότητα, έθεσε ως όρο για να εκδώσει «πρωτόκολλο εγκατάστασης» την έγκριση των ΕΟΑ.
Εξάλλου, οι εταιρείες του ομίλου Ελλάκτωρ στοχοποιούν, στην κοινή ανακοίνωσή τους, τους αντιδρώντες στις επενδύσεις τους ήδη από την πρώτη γραμμή της: «Τον τελευταίο χρόνο έγιναν από το “Δίκτυο φορέων και πολιτών για την προστασία των Αγράφων” δυσφημιστικές ενέργειες κατά της εγκατάστασης ανεμογεννητριών στα Αγραφα, τις οποίες κάθε εχέφρων άνθρωπος αδυνατεί να κατανοήσει», αναφέρουν.
Και συνεχίζουν: «(…) εκείνο που μας προκαλεί έντονο σκεπτικισμό, με σημάδια ανησυχίας, είναι ενέργειες μη σύννομες που προκαλούνται ως απόρροια είτε δηλώσεων με παραπλανητικό ή εμπρηστικό χαρακτήρα είτε συντονισμένες δράσεις που παρεκκλίνουν της νομιμότητας. Πραγματικά είναι δύσκολο για τον καλοπροαίρετο αναγνώστη να καταλάβει τους λόγους που υπάρχει τέτοια εναντίωση στην κατασκευή των δύο συγκεκριμένων αιολικών πάρκων, φτάνοντας ακόμη και σε σημείο καταστροφής εξοπλισμού μας, αξίας εκατομμυρίων ευρώ, νύχτα από κουκουλοφόρους».
Ψευδολογία
Πέραν του γεγονότος ότι οι εταιρείες αποδίδουν στη συνέχεια δηλώσεις με «εμπρηστικό χαρακτήρα» ακόμη και στον δήμαρχο της Λίμνης Πλαστήρα Παναγιώτη Νάνο, καταφεύγουν -προφανώς για λόγους εντυπωσιασμού- σε ψευδολογία αναφερόμενες σε καταστροφή του εξοπλισμού τους.
Κι αυτό διότι περιστατικό εμπρησμού δεν έχει καταγραφεί από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, ούτε έχει καταγγελθεί, ούτε υπήρξε κάποια σχετική ειδησεογραφία (και πώς να συμβεί, άλλωστε, αφού οι εταιρείες μέχρι στιγμής δεν είχαν ανεβάσει εξοπλισμό στα Αγραφα;). Εκτός αν αναφέρονται σε περιστατικό εμπρησμού που συνέβη τον περασμένο Μάιο. Μόνο που αυτό έγινε στη θέση «Αέρας – Αφεντικό», στην κορυφή του όρους Τύμπανο στα όρια των Δήμων Μουζακίου και Αργιθέας και αφορούσε μηχανήματα που διαμόρφωναν χώρο για αιολικό πάρκο της ΔΕΗ.
Σύμφωνα, δε, με τις εκτιμήσεις τη Π.Υ. Μουζακίου, η ζημιά από εκείνον τον εμπρησμό άγγιζε τα 200.000 ευρώ. Οπότε, για ποιον εξοπλισμό τους, αξίας εκατομμυρίων ευρώ, μιλούν οι εταιρείες;
Τέλος, στην ανακοίνωσή τους, εμμέσως πλην σαφώς, προϊδεάζουν για το ενδεχόμενο ποινικοποίησης ενεργειών των αντιδρώντων, ακόμη και θεσμικών οργάνων, όπως ο δήμαρχος της Λίμνης Πλαστήρα, αναφέροντας: «(…) είναι βέβαιο ότι αργά ή γρήγορα ακραίες και παράνομες ενέργειες ή δηλώσεις θα καταδικαστούν από την κοινωνία και την πολιτεία».
Εντονες αντιδράσεις
Η ανακοίνωση των εταιρειών της Ελλάκτωρ πυροδότησε νέες έντονες αντιδράσεις. Σε ανακοίνωσή του με τίτλο «…μια κάπως όψιμη ενημέρωση!» το δακτυλοδεικτούμενο από τις εταιρείες Δίκτυο Φορέων και Πολιτών για την Προστασία των Αγράφων χαρακτηρίζει κάπως όψιμο το ενδιαφέρον της Ελλάκτωρ, καθώς το προχωρημένο στάδιο των αδειοδοτήσεων ήρθε εν αγνοία της τοπικής κοινωνίας.
«Οι ίδιες εταιρείες, προσπαθώντας να καλύψουν την έκδηλη ανησυχία τους από την έντονη, πλέον, ευαισθητοποίηση και τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας και σύσσωμων, σχεδόν, των φορέων της (…), δεν διστάζουν να επιχειρούν για ακόμα μια φορά να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη», αναφέρει.
Αφού κάνει λόγο για «ανύπαρκτα ενεργειακά, περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη από τις ανεμογεννήτριες και την πράσινη ανάπτυξη», επισημαίνει: «Αποκρύπτουν και τους αυστηρούς περιορισμούς που το ΣτΕ με την απόφασή του έθεσε για την έναρξη των εργασιών, υποχρεώνοντας τις ίδιες στην υποβολή και έγκριση απαραίτητων μελετών, όπως Ειδικές Οικολογικές Αξιολογήσεις και τις οποίες οι ίδιοι, “τηρώντας τους νόμους”, είχαν παραλείψει να καταθέσουν».
Και καταλήγει αναφέροντας ότι το Δίκτυο δεν έχει σχέση με «μη σύννομες ενέργειες ή δηλώσεις με παραπλανητικό ή εμπρηστικό χαρακτήρα», αλλά ούτε και με «συντονισμένες δράσεις που παρεκκλίνουν της νομιμότητας».
Απάντηση στην ανακοίνωση των εταιρειών έδωσε και ο δήμαρχος Λίμνης Πλαστήρα, ο οποίος αναφέρει ότι η Ελλάκτωρ εντέχνως προσπαθεί να στοχοποιήσει το πρόσωπό του, αναρωτιέται γιατί δεν προσκομίστηκε από την εταιρεία μαζί με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση και επισημαίνει ότι δεν υπήρξε κοινωνική διαβούλευση, η οποία προβλέπεται από τον νόμο.
Επισημαίνει ότι στην Καρδίτσα, όπως και στην Ευρυτανία, αντιδρούν μαζικά παραγωγικοί φορείς όπως το Εμπορικό & Βιοτεχνικό Επιμελητήριο και ο Εμπορικός Σύλλογος, όλες οι τοπικές οργανώσεις κομμάτων με διαφορετική ιδεολογική αφετηρία, οι έξι νεοεκλεγέντες δήμαρχοι, οι φορείς και οι σύλλογοι της ευρύτερης περιοχής. Τέλος, σε παρέμβασή του ο δήμαρχος Αγράφων, Αλέξανδρος Καρδαμπίκης, καλεί τον δασάρχη Καρπενησίου να ανακαλέσει την απόφασή του για τα αιολικά στα Αγραφα.
Μπακογιάννης-Μητσοτάκης καθαρίζουν το κέντρο από παιδιά, βιβλία κι ανθρωπιά με στόχο ένα εκτεταμένο σχέδιο εκτοπισμού των κατοίκων για την «ανάπτυξη» της τουριστικής βιομηχανίας
Αμέσως μετά την εκκένωση του κτηρίου επί των οδών Αχαρνών & Σουρμελή (παλαιό 2ο Γυμνάσιο), τον καθαρισμό του, τη σφράγιση του και ένα ελαφρύ καλλωπισμό εξωτερικά που έκαναν υπηρεσίες του Δήμου, ο δήμαρχος της Αθήνας, Κ. Μπακογιάννης, συναντήθηκε στο δημαρχιακό μέγαρο με τον Μπαμπινιώτη (πρόεδρο της φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Αρσακείων και Τοσιτσείων Σχολείων) και συμφώνησαν στο άψε-σβήσε να αξιοποιηθεί ο χώρος που εκδιώχτηκαν οι μετανάστες για «πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς» σκοπούς. Το ραντεβού ήταν προκαθορισμένο για επικοινωνιακούς λόγους ώστε τα φώτα της δημοσιότητας να πέσουν στην «πολιτιστική αξιοποίηση» του κτηρίου και όχι στο τρομαγμένο βλέμμα των προσφυγόπουλων με τα παιχνίδια στα χέρια που εκδιώχθηκαν για μια ακόμα φορά.
Κυρίως, λοιπόν, προέχει ο πολιτισμός. Ο πολιτισμός της Βαρβαρότητας.
Οι πρόσφυγες-μετανάστες που εκδιώχθηκαν βίαια από τα 2 κτίρια στην Αχαρνών (το ένα απέναντι στο άλλο), μεταξύ των οποίων πάνω από 100 παιδιά, μεταφέρθηκαν στο Αλλοδαπών και θα διοχετευτούν σε διάφορα μέρη.
Ο κ. δήμαρχος προφανώς, και γνώριζε για την επέμβαση της ΕΛΑΣ και συμμετείχε στην προετοιμασία, μη χάνοντας καιρό. Το έχει δηλώσει από την αρχή, άλλωστε.
Ο κ. δήμαρχος ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για το πώς ζούσαν οι δεκάδες οικογένειες σε αυτά τα 2 κτίρια, αν είχαν θέρμανση, νερό, χώρους υγιεινής, κρεβάτια, τρόφιμα κ.λπ.
Τι δουλειά έχει αυτός με αυτά τα πράγματα, τα δικά του παιδιά μεγαλώνουν με όλες τις ανέσεις, μακριά από τέτοιους χώρους και τα χαρτόκουτα για κρεβάτι. Δεν του πέρασε από το μυαλό να έρθει σε συμφωνία με τον κ. Μπαμπινιώτη να φτιαχτούν αυτοί οι χώροι και να αξιοποιηθούν για την φιλοξενία των προσφύγων.
Η λογική τους συμπυκνώνεται στο «Έξω από δω, που έχετε βάλει στόχο να μου στραπατσάρετε τη βιτρίνα της πόλης, μόλις 100-150 μ. από το κεντρικό κτίριο των υπηρεσιών του Δήμου (Λιοσίων 22).»
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Κ. Μπακογιάννης (δήμαρχος της Αθήνας) και η παράταξή του είναι ένας από αυτούς που ψήφισαν τη συμμετοχή του δήμου της Αθήνας στην απογευματινή συγκέντρωση για το Περιβάλλον στο Σύνταγμα στις 20 Σεπτέμβρη. Έτσι ξεπλένεται η βαρβαρότητα, με «πολιτισμό, περιβάλλον και κοινωνική ευαισθησία». Με άνευρα και άχρωμα ψηφίσματα, με επικοινωνιακή χρήση των κινημάτων για να καθαγιάσουν την ανάλγητη πολιτική.
Εδώ και 2 μήνες η κυβέρνηση του νόμου και της τάξης, έχει ξεκινήσει ένα πογκρόμ συλλήψεων-εκδιώξεων-απομάκρυνσης των «φτωχοδιάβολων» (τοξικοεξαρτημένων, προσφύγων κ.α.), κάνοντας την αρχή από εκεί για να επεκταθεί στους ρομά, τους διαδηλωτές, σε εργάτες που έχουν συμπεριφορά εκτός των ορίων που βάζει το σύστημα τους, τους αναρχικούς, τους κομμουνιστές.
Το σχέδιο εκκένωσης των καταλήψεων, ο νόμος για το άσυλο (με αιχμή το Οικονομικό Πανεπιστήμιο), ο σχεδιασμός για ενοποίηση των χώρων του Μουσείου με το ιστορικό χώρο του Πολυτεχνείου επί της Πατησίων, η επίθεση που δέχονται τα Εξάρχεια, η εμφάνιση στρατο-αστυνομίας στο κέντρο της Αθήνας, η επέκταση των μέτρων και σε άλλες συνοικίες, κυρίως του κέντρου, αποτελούν την αρχή υλοποίησης ενός σχεδίου εκτοπισμού των κατοίκων και της ανήσυχης νεολαίας από το κέντρο της πόλης.
Ένα σχέδιο εκτοπισμού (κατοίκων, χώρων, χρήσεων) από ότι τους εμποδίζει για να αναπτύξει το τουριστικο-ξενοδοχειακό κεφάλαιο τη δράση του, συντρίβοντας και κάθε μορφής μικρο-επαγγελματικών δράσεων, των γειτονιών του κέντρου. Ο επόμενος στόχος θα είναι τα μικρομάγαζα της Αχαρνών, της περιοχής του Ψυρρή και της Ευριπίδους, η κεντρική λαχαναγορά- ψαραγορά (Βαρβάκειος) όπου εξυπηρετούν χιλιάδες κόσμο του μεροκάματου. Όλα θα υλοποιούνται με βία αλλά και με τα σχέδια «ανάπτυξης» των περιοχών, που όλοι θα «έχουμε κάτι να κερδίσουμε». Οι πίσω αυλές της Αθήνας ας περιοριστούν με κάποια πάρκα τσέπης και καλλωπισμούς με παγκάκια και χαλίκι. Όταν θα ‘ρθει η «ανάπτυξη» θα πάρουν κι αυτές από τα ψίχουλα που θα περισσεύουν.
Οι νόμοι που ψηφίζουν αυτή την περίοδο για συρρίκνωση των δικαιωμάτων για απεργία, οι ειδικές οικονομικές ζώνες για το κεφάλαιο με αντίστοιχους μισθούς (εκτός των ήδη χτυπημένων συλλογικών συμβάσεων) είναι ενδεικτικά.
Όποιος δεν θέλει να καταλάβει θα το υποστεί πολύ γρήγορα.
Να αντιδράσουμε συλλογικά-μαζικά ενάντια στο νέο τρομο-κυνηγητό.
το Τοσίτσειο κτίριο σφραγισμένο μετά την εκδίωξη των προσφύγων που φιλοξενούσε
Την ίδια στιγμή η πόλη πουλιέται κομμάτι-κομμάτι, με τη δημοτική αρχή της Αθήνας πολιτικό μεσάζοντα της αγοραπωλησίας
Οι «πολιτιστικές, εκπαιδευτικές» και «γαστρονομικού πολιτισμού» αξιοποιήσεις είναι ο φερετζές για να αρπαχτούν για εμπορική εκμετάλλευση και κερδοφορία από τους επιχειρηματικούς ομίλους, δεκάδες ακίνητα που διεκδικεί το κίνημα των γειτονιών για δημόσια αξιοποίηση και λαϊκή χρήση.
Μήπως η αξιοποίηση του Τοσίτσειου σχολείου θα ακολουθήσει την «τύχη» του Αρσάκειου Μεγάρου και τα δύο ιδιοκτησίας της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, που έχει πρόεδρο τον Γ. Μπαμπινιώτη; Αυτό εννοούν Μπακογιάννης και Μπαμπινιώτης «αξιοποίηση για πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς»;
Γιατί τον Ιούλιο του 2019 υπογράφτηκε μισθωτήριο συμφωνητικό από τον πρόεδρο της Φιλεκπαιδευτικής Γ. Μπαμπινιώτη και από τον Άρ. Κεφαλογιάννη, διαχειριστή και νόμιμο εκπρόσωπο της εκμισθώτριας εταιρείας «Legendary Food IKE», για τη μακροχρόνια μίσθωση του Αρσακείου Μεγάρου (της Στοάς του Ορφέως, της Στοάς του Βιβλίου και του Αιθρίου του Αρσακείου Μεγάρου) επί των οδών Πανεπιστημίου, Σταδίου, Πεσμαζόγλου και Αρσάκη (εκεί όπου στεγάζεται και το Συμβούλιο της Επικρατείας), για 35 χρόνια με σκοπό τη δημιουργία ενός πρότυπου πολιτισμικού και γαστρονομικού εμπορικού κέντρου – πολυχώρου.
Δεν αναφέρονται φυσικά, σε κέντρα δημόσια κι ανοιχτά στον λαό. Βασικός στόχος ξανά η κερδοφορία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.Το συγκρότημα θα λειτουργεί ως πολυχώρος για μια μεγάλης κερδοφορίας ιδιωτική επένδυση με υψηλό ενοίκιο-έσοδο (1,2 εκατ. ευρώ ετησίως) για τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία και εκατομμύρια ευρώ κέρδος για τους επενδυτές.
Είναι πολύ χαρακτηριστική η δήλωση του Γ. Μπαμπινιώτη ότι από την πλευρά της Φιλεκπαιδευτικής ότι το είδος της επένδυσης -με την προβολή τού ελληνικού γαστρονομικού πολιτισμού, των ελληνικών προϊόντων και των Ελλήνων παραγωγών- συνάδει με τους σκοπούς της, παιδευτικούς και πολιτισμικούς: «για τις χιλιάδες των μαθητών των Αρσακείων–Τοσιτσείων Σχολείων -αλλά και όλων των σχολείων της χώρας- ο πολυχώρος αυτός, με τα εκπαιδευτικά προγράμματα που θα οργανώνονται για τα διατροφικά προϊόντα της ελληνικής χλωρίδας και πανίδας, θα αποτελεί «βιωματικό εργαστήριο» υγιεινής διατροφής και αγωγής υγείας».
Το ίδιο το ψήφισμα επιδίωξε να αναγάγει σε επίσημη ευρωπαϊκή θέση μια σχετικά πρόσφατη ιστορική ερμηνεία, στα όρια της λαθροχειρίας, σύμφωνα με την οποία η κήρυξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ήρθε ως συνέπεια του συμφώνου μη επιθέσεως ανάμεσα στη ναζιστική Γερμανία και την ΕΣΣΔ
Το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, με τίτλο «Η σημασία της ευρωπαϊκής μνήμης για το μέλλον της Ευρώπης», ήρθε να θυμίσει ότι η μνήμη και η Ιστορία στην Ευρώπη παραμένουν διαφιλονικούμενα πεδία και μάλιστα με όρους που δεν αφορούν το παρελθόν αλλά το παρόν και το μέλλον, καταδεικνύοντας πόσο αντιφατική παραμένει η ίδια η μέχρι στιγμής ανεύρετη κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα.
Το ίδιο το ψήφισμα επιδίωξε να αναγάγει σε επίσημη ευρωπαϊκή θέση μια σχετικά πρόσφατη ιστορική ερμηνεία, στα όρια της λαθροχειρίας, σύμφωνα με την οποία η κήρυξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήρθε ως συνέπεια του συμφώνου μη επιθέσεως ανάμεσα στη ναζιστική Γερμανία και την ΕΣΣΔ. Η συγκεκριμένη θέση παραβλέπει πλήρως το γεγονός ότι το ναζιστικό πρόγραμμα εξαρχής περιείχε μια επιθετική επεκτατική εδαφική πολιτική, που ήταν και ο λόγος για τον επανεξοπλισμό της Γερμανίας, ενώ διαγράφει πλήρως το γεγονός ότι ο ναζισμός όριζε τον «Εβραιομπολσεβικισμό» ως τον βασικό «υπαρξιακό» του αντίπαλο. Η ίδια η εξέλιξη του πολέμου έδειξε ότι το σύμφωνο Μολότοφ – Ρίμπεντροπ αποτελούσε τακτικό χειρισμό της ναζιστικής Γερμανίας και σε κανέναν βαθμό ένδειξη συμπόρευσης με την ΕΣΣΔ, στην οποία άλλωστε κήρυξε τον πόλεμο το 1941.
Ολα αυτά στηρίζονται στην αναπαραγωγή του σχήματος για την ταύτιση ανάμεσα στον ναζισμό και τον κομμουνισμό. Η ταύτιση παραβλέπει το βαθύ χάσμα που χωρίζει ένα καθεστώς που συνειδητά και ρητά όρισε τη βαναυσότητα και τον εξοντωτικό ρατσισμό ως πολιτικό πρόγραμμα και πρακτική και καθεστώτα που είχαν αφετηρία ένα αίτημα ισότητας και χειραφέτησης και κατάληξη όντως τον κρατικό αυταρχισμό και τη βία.
Η παραδοχή του χάσματος προφανώς δεν σημαίνει απόπειρα συγκάλυψης της βαναυσότητας που σφράγισε τον «υπαρκτό σοσιαλισμό», από τις εκκαθαρίσεις της δεκαετίας του 1930 και επόμενων στιγμών έως τη συστηματική ποινικοποίηση της πολιτικής διαφωνίας, την αυταρχική αντιμετώπιση υπαρκτών εθνικών αιτημάτων και την επιβολή μιας ιδιαίτερα καταπιεστικής ρύθμισης της καθημερινής ζωής, συνολικά τη διάσταση τραγωδίας που χαρακτήρισε το κομμουνιστικό κίνημα. Σίγουρα η αναμέτρηση με αυτή την τραυματική μνήμη δεν μπορεί παρά να είναι αναπόσπαστο στοιχείο οποιασδήποτε εκ νέου συζήτησης για αυτό που συνηθίσαμε να ονομάζουμε σοσιαλιστική προοπτική. Ομως, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι ο κομμουνισμός ως ιδεολογία αναδύθηκε από τους αγώνες του εργατικού κινήματος, υπήρξε εκ των κληρονόμων του ριζοσπαστικού δημοκρατικού αιτήματος που ανέδειξε η νεωτερικότητα και συνδέθηκε με τους αγώνες για εθνική απελευθέρωση, απαλλαγή από την αποικιοκρατία, κοινωνική και πολιτική ισότητα.
Ο ναζισμός
Ο ναζισμός υπήρξε πάντα ιδεολογία της υποταγής στην ιεραρχία, της καθυπόταξης, της ιμπεριαλιστικής επέκτασης και τελικά της εξόντωσης ολόκληρων πληθυσμών με αποκορύφωμα το Ολοκαύτωμα. Είναι αυτή η οργανική σύνδεση ανάμεσα σε ναζιστική ιδεολογία και πρακτική που διαγράφεται στην εύκολη εξίσωση του ναζισμού και του κομμουνισμού.
Ακόμη χειρότερα μια τέτοια προσέγγιση ενέχει τον κίνδυνο να οδηγήσει στη συσκότιση της φύσης του ναζισμού. Η απλή κατάταξή του στη χορεία του «ολοκληρωτισμού» αποσιωπά το γεγονός ότι ο ναζισμός εκπροσώπησε και τη σκοτεινή πλευρά της αστικής νεωτερικότητας. Η απουσία αμφισβήτησης των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων, που εξηγεί και τη στήριξη που έλαβε από τη γερμανική οικονομική ολιγαρχία, η διάλυση πρώτα και κύρια των οργανώσεων της εργαζομένων, η προβολή του εθνικισμού, η ίδια η κεντρικότητα του ρατσισμού ως κρατικής ιδεολογίας συντονίζονταν με πολιτικές και ιδεολογίες και άλλων αστικών ρευμάτων σε μια περίοδο βαθιάς πολιτικής κρίσης και αποτελούν πλευρές που εξηγούν την άνοδο του ναζισμού στην εξουσία και φωτίζουν το βάθος της βαναυσότητάς του.
Μια τέτοια ισοπεδωτική εξίσωση ενέχει τον κίνδυνο να οδηγήσει σε ακόμη πιο επικίνδυνες αναθεωρήσεις της Ιστορίας. Εδώ και αρκετά χρόνια ο ιστορικός αναθεωρητισμός καλλιεργεί τη θέση ότι ο μεγάλος ένοχος του 20ού αιώνα ήταν ο κομμουνισμός και ότι ο ναζισμός ήταν ουσιαστικά μια απόπειρα ανακοπής της «κομμουνιστικής επέλασης» που παρέκκλινε της πορείας της. Αλλωστε, η καθαγίαση του ναζιστικού αντικομμουνισμού αποτελεί και τη βασική δικαιολογία εκείνων που διεκδικούν την αναδρομική δικαίωση όσων σε διάφορες χώρες επέλεξαν να συνεργαστούν με τις ναζιστικές δυνάμεις κατοχής ή ακόμη και να πολεμήσουν στο πλευρό τους.
Το γεγονός ότι σήμερα στην Ευρώπη αρχίζει και αναδύεται ως «κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα» ένας νεοφιλελευθερισμός που επικαλείται τελετουργικά τη δημοκρατία, αλλά παράλληλα την υπονομεύει καθημερινά αναγορεύοντας τις αγορές και τους δημοσιονομικούς κανόνες σε υπέρτατο κριτήριο, την ώρα που δεν διστάζει να παράγει ιστορικές μυθολογίες, αποτελεί ένα ακόμη σημάδι της βαθιάς κρίσης του «ευρωπαϊκού οικοδομήματος».
Η Ιστορία δεν ξαναγράφεται
Ομως, παρότι η ιστορική ερμηνεία είναι ένα παλίμψηστο, η Ιστορία δεν ξαναγράφεται. Χωρίς το Στάλινγκραντ, την αντίσταση του Λένινγκραντ, τη μάχη του Κουρσκ, τη μάχη του Βερολίνου η εξέλιξη του πολέμου δεν θα ήταν η ίδια, καταδεικνύοντας την υπαρκτή συμβολή της ΕΣΣΔ στην ήττα του ναζισμού, πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος. Το ίδιο και ο πρωτοπόρος ρόλος που έπαιξαν τα κομμουνιστικά κόμματα και οργανώσεις στην οργάνωση των μεγάλων κινημάτων αντίστασης σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη.
Οι Στ. Σαράφης, Σκόμπυ και Ναπ. Ζέρβας στην Καζέρτα
Του Γιώργου Μαργαρίτη* Καθώς πλησίαζε το τέλος του Σεπτέμβρη του 1944, οι εξελίξεις στην Ελλάδα φαίνονταν στάσιμες. Με τη σχεδόν «άνευ όρων» προσέλευση των προερχόμενων από τις δυνάμεις της Αντίστασης υπουργών και την ανάληψη των υπουργείων τους, είχε ολοκληρωθεί η «κυβέρνησις Εθνικής Ενώσεως», όπως παραπλανητικά την ονόμαζε ο Γεώργιος Παπανδρέου. Το «παραπλανητικά» αφορούσε τις μη δημόσιες πράξεις της: η τοποθέτηση του δηλωμένου αντικομμουνιστή και πρωτεργάτη της συνένωσης των «εθνικών οργανώσεων» -συχνότατα δωσιλογικής υφής- σε μια και μόνη αντικομμουνιστική κίνηση, στρατηγού Βεντήρη, ως Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, είχε γίνει κρυφά, χωρίς να ανακοινωθεί ούτε στα «αξιόπιστα» μέλη της κυβέρνησης. Το ίδιο και η τοποθέτηση του στρατηγού Σπηλιωτόπουλου, στελέχους του κατοχικού κράτους και πρώτου Αρχηγού της κατοχικής Χωροφυλακής, στη θέση του Στρατιωτικού Διοικητή Αθηνών. Για να αποκτήσει δε ο νέος αυτός διοικητής στρατεύματα, βρισκόταν σε εξέλιξη η μεταφορά βρετανικών όπλων στην Αστυνομία και τη Χωροφυλακή της Αθήνας με βρετανικά πλοία που έφθαναν στην Κερατέα και το Πόρτο Ράφτη και, χάρη σε μια γενική σύμπνοια κατακτητών, κατοχικού κράτους και παρακράτους, μεταφέρονταν στην ακόμα γερμανική Αθήνα. Ταυτόχρονα, με προσωπική επίβλεψη του ίδιου του Τσόρτσιλ, βρισκόταν σε εξέλιξη η διαδικασία «ηρωοποίησης» της πραιτωριανής 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας. Η μονάδα αυτή μεταφέρθηκε στο μέτωπο της Ιταλίας για να «ματωθεί σε λογικά όρια» και να αποκτήσει τις αναγκαίες δάφνες που θα της έδιναν το ηθικό δικαίωμα να πυροβολήσει -αν αυτό ήταν απαραίτητο- το λαό της Αθήνας και της Ελλάδας. Τίποτε από τα παραπάνω δε γινόταν με βάση την όποια διαδικασία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «κυβερνητική απόφαση». Τα πάντα εκπορεύονταν από τη συνεννόηση Παπανδρέου - Βρετανών ή ενίοτε Βρετανών και μόνο Βρετανών. Κανένα όμως μέτρο δεν ήταν αρκετό για να κατασιγάσει τους φόβους στο Λονδίνο και στην Καζέρτα της Ιταλίας όπου είχε εγκατασταθεί η κυβέρνηση του Παπανδρέου. Οι Γερμανοί καθυστερούσαν την αποχώρησή τους από την Ελλάδα και ο ΕΛΑΣ, με τη δράση του κυρίως στην Πελοπόννησο, τίναζε στον αέρα την προσεκτικά οργανωμένη επιχείρηση των Βρετανών για προσεταιρισμό και «αναβάπτιση» των Ταγμάτων Ασφαλείας. Τα τελευταία, με τις ευλογίες της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα (γνωστή ως Δύναμη 133) επρόκειτο να αλλάξουν στρατόπεδο και να μετονομαστούν σε μονάδες του ΕΔΕΣ ή ακόμα και του ΕΛΑΣ, εκεί όπου οι συσχετισμοί το επέβαλαν. Το σύνολο των Βρετανών Αξιωματικών Συνδέσμων επιδιδόταν σε αυτό το θεάρεστο έργο της «μετονομασίας» των δωσιλογικών σχηματισμών σε «συμμαχικές» μονάδες, οδηγώντας συχνά τα πράγματα ως τα όρια της κωμωδίας. Στην Πελοπόννησο, πάντως, από όπου αναχωρούσαν οι Γερμανοί αφήνοντας πίσω τους πάνοπλα τα Τάγματα Ασφαλείας και τη Χωροφυλακή, ο ΕΛΑΣ δε φάνηκε να πείθεται από τη φιλοσυμμαχική μεταστροφή των τελευταίων. Ζήτησε τον αφοπλισμό και την παράδοσή τους και, εκεί όπου αυτό δεν έγινε δυνατό, επιτέθηκε με σφοδρότητα και διέλυσε τις μονάδες αυτές της προδοσίας. Στο Λονδίνο και στην Καζέρτα εκτίμησαν ότι για να πάνε καλά τα πράγματα, ο ΕΛΑΣ έπρεπε να μάθει να υπακούει πιστά τις βρετανικές διαταγές και επιθυμίες. Για το λόγο αυτό, στρατιωτική ηγεσία του ΕΛΑΣ, όπως και του ΕΔΕΣ, για να φαίνεται κάποιο αντίβαρο, κλήθηκε να παρουσιαστεί ενώπιον του στρατηγού Σκόμπυ στην Καζέρτα. Δε θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι επρόκειτο για αιφνιδιαστική κίνηση. Αυτή τη φορά τα δεδομένα ήσαν λίγο - πολύ γνωστά σε όλους και δεν μπορούσε να γίνει λόγος ούτε για παρεξήγηση, ούτε για λάθος, όπως ακούστηκε μετά τη σύσκεψη του Λιβάνου - και προπαντός πολύ καιρό μετά από αυτή. Όταν η συμμαχική πρόσκληση, με την υπογραφή του Ανώτατου Διοικητή για το μέτωπο της Μεσογείου, στρατηγό Ουίλσον, έφτασε στην Ελεύθερη Ελλάδα, βρήκε την ηγεσία του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ συγκεντρωμένη στο χωριό Καστανιά. Η πρόσκληση μιλούσε για συνεννοήσεις σχετικά με τις επιχειρήσεις απελευθέρωσης της χώρας και προφανώς εννοούσε τη θέσπιση κανόνων που θα ρύθμιζαν τις κρίσιμες στρατιωτικές εκκρεμότητες στην υπό απελευθέρωση ελληνική επικράτεια. Η παρουσία του Γιώργη Σιάντου, που παρεπιμπτόντως κατείχε και τη θέση του πολιτικού εκπροσώπου του EAM στο Γενικό Στρατηγείο του EΛAΣ, στην Καστανιά επέτρεψε τη συνεννόηση με τους εκπροσώπους στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Αποφασίστηκε να προστεθεί στην αποστολή, δίπλα στον Σαράφη, ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος για να παρακολουθεί το νομικό μέρος των διαβουλεύσεων.Oι συνομιλητές του Σαράφη στη φάση της προετοιμασίας της σύσκεψης, ο Σιάντος και ο στρατηγός Μάντακας, γραμματέας των Στρατιωτικών της ΠEEA, είχαν την εντύπωση ότι οι εξελίξεις εγγράφονταν στα προβλεπόμενα από τη συμφωνία του Λιβάνου - ίσως περίμεναν, για παράδειγμα, το διορισμό Έλληνα στρατιωτικού διοικητή των δυνάμεων που θα απελευθέρωναν την Ελλάδα (1). Tο όποιο στοιχείο του αιφνιδιασμού υπήρξε, βρισκόταν μάλλον στον καταιγισμό των εξελίξεων που ακολούθησαν την πρόσκληση. Τις αμέσως επόμενες ημέρες και πριν ακόμα μπορέσει να αναχωρήσει ο Σαράφης και ο σύνοδός του Δεσποτόπουλος από το αεροδρόμιο της Νεράιδας για την Ιταλία, καταιγισμός διαταγών και οδηγιών από την Ιταλία, τόσο από πλευράς Βρετανών όσο και από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης, μετέβαλε το σκηνικό.Από την πλευρά της κυβέρνησης πρώτα, ο Παπανδρέου, πιστός στην τακτική των αιφνιδιασμών -ελιγμών αν προτιμάτε- στις ευνοϊκές συγκυριακά στιγμές, ανακοίνωσε δημόσια τον προαποφασισμένο διορισμό του στρατηγού Σκόμπυ ως διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων στην Ελλάδα, δυνάμεων που, εξυπακούεται, περιλάμβαναν τον EΛAΣ και τον EΔEΣ, όπως και τα επερχόμενα βρετανικά στρατεύματα. Οι εκπρόσωποι της Αντίστασης δεν πήγαιναν έτσι στην Καζέρτα ως «συνομιλητές», αλλά ως υφιστάμενοι που παρουσιάζονταν στο διοικητή τους. O Βρετανός στρατηγός μάλιστα, πριν ακόμα πιστοποιηθεί ο διορισμός του αυτός, έσπευσε να εκδώσει διαταγές που αφορούσαν το πιο κρίσιμο από τα ζητήματα που απασχολούσαν το αντιστασιακό κίνημα, την πολιτική δηλαδή απέναντι στα Τάγματα Ασφαλείας. Oι σχετικές οδηγίες του Σκόμπυ άνοιγαν το δρόμο σε πολλές εκδοχές και πιθανότητες. Σύμφωνα με αυτές, το προσωπικό των Ταγμάτων Ασφαλείας που βρισκόταν σε ζώνες γερμανικής κατοχής -στα μέσα Σεπτέμβρη η κατάσταση αυτή αφορούσε το σύνολο σχεδόν των Ταγμάτων- έπρεπε είτε να προσχωρήσει στις συμμαχικές - ανταρτικές ή άλλες- δυνάμεις και να στραφεί εναντίον των Γερμανών, είτε, στην περίπτωση που δεν επιθυμούσε να πράξει κάτι τέτοιο, να παραδοθεί, να αφοπλιστεί και να περιμένει την κρίση της ελληνικής κυβέρνησης περί του μέλλοντός του. Εξυπακούεται ότι η πρώτη εκδοχή άνοιγε το δρόμο σε περίπλοκες καταστάσεις.Για τις περιοχές όπου οι Γερμανοί είχαν ήδη αποχωρήσει ή βρίσκονταν σε στάδιο αποχώρησης, κατάσταση που αφορούσε την Πελοπόννησο, οι εντολές του Σκόμπυ άφηναν επίσης περιθώριο για αμφιλεγόμενες εξελίξεις. Tα εκεί Τάγματα Ασφαλείας όφειλαν να παραμείνουν -συγκροτημένα μάλλον, πουθενά οι διαταγές του Σκόμπυ δεν πρόβλεπαν κάτι το διαφορετικό- ως την άφιξη κάποιου αξιωματικού των συμμαχικών δυνάμεων. Προφανώς, ένας οποιοσδήποτε αξιωματικός του EΛAΣ δεν είχε εξουσιοδότηση στο πεδίο αυτό. O Βρετανός, κατά πάσα πιθανότητα, αξιωματικός θα «μεσολαβούσε», ώστε το προσωπικό των Ταγμάτων να αφοπλιστεί και να οδηγηθεί σε στρατόπεδα κάτω από τη φύλαξη Βρετανών στρατιωτών και ανταρτών. Όσοι αρνιόνταν τη «διαμεσολάβηση» του αξιωματικού αυτού, θα αφήνονταν στη διάθεση των ανταρτών, δηλαδή του EΛAΣ. Δεν ήταν οι επιθυμητές για τον ΕΛΑΣ κατευθύνσεις, καθώς ο δρόμος για την ενσωμάτωση των δωσιλογικών στρατιωτικών σωμάτων στο μετααπελευθερωτικό αντι-εαμικό στρατόπεδο βρισκόταν, από κάθε πλευρά, ανοικτός. Για τον Σαράφη, που περίμενε στη Νεράιδα ως τις 20 Σεπτέμβρη τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών που θα επέτρεπαν την αναχώρησή του για την Ιταλία, αυτό το πακέτο διαταγών περιείχε σημαντικές ανατροπές των ως τώρα δεδομένων. H ανάληψη της ανώτατης διοίκησης όλων των στρατιωτικών δυνάμεων που θα απελευθέρωναν τη χώρα από Βρετανό στρατηγό ήταν μία σοβαρή ανατροπή, οι ασάφειες όμως που συνόδευαν την τύχη των Ταγμάτων Ασφαλείας ήταν, στο τακτικό πεδίο, ακόμα σοβαρότερη εξέλιξη. Άνοιγε στην ουσία ο δρόμος για την ένταξή τους στη μετααπελευθερωτική στρατιωτική πραγματικότητα της χώρας. Στη μεν Πελοπόννησο, ο αφοπλισμός των συγκροτημένων μονάδων τους, κατόπιν συμμαχικής «διαμεσολάβησης», διατηρούσε το οργανωτικό δυναμικό τους, ενώ η πρόβλεψη για από κοινού φύλαξη των κρατουμένων από Βρετανούς και αντάρτες μπορούσε εύκολα να παρακαμφθεί αν τα στρατόπεδα συγκέντρωσής τους μεταφέρονταν σε κάποιο από τα μικρά νησιά που περιέβαλαν την Πελοπόννησο. Ακριβώς εκεί μεταφέρθηκαν, στον Πόρο ή στις Σπέτσες.Στη βόρεια Ελλάδα και στην Αθήνα, οι διαταγές του Σκόμπυ πιστοποιούσαν τη διαδικασία που είχε ήδη ξεκινήσει. Μεμονωμένοι στρατιωτικοί των Ταγμάτων Ασφαλείας και άλλων σχηματισμών συνεργασίας με τους κατακτητές, αλλά και συγκροτημένες στρατιωτικές μονάδες, προσχωρούσαν στην πιο κοντινή ή μακρινή οργάνωση που είχε πάρει -μερικές πολύ πρόσφατα- το στίγμα της αναγνώρισής της ως «συμμαχική δύναμη». Στη Μακεδονία, η προσχώρηση Ταγμάτων Ασφαλείας ή ποικιλώνυμων παράλληλων προς τη Βέρμαχτ σχηματισμών πήρε τη μορφή χιονοστιβάδας, κάτω από την άμεση καθοδήγηση των εκεί Βρετανών αξιωματικών συνδέσμων της Δύναμης 133.H επισήμανση αυτών των μεταβολών φαίνεται ότι έγινε από τον Σαράφη στους Σιάντο και Mάντακα -ο τελευταίος μάλιστα είχε διοριστεί επιπρόσθετα ως αντικαταστάτης του Σαράφη στη θέση του Στρατιωτικού Διοικητή του EΛAΣ- πριν ακόμα ο πρώτος αναχωρήσει για την Ιταλία. Kατά τον Σαράφη, οι επισημάνσεις του δεν προκάλεσαν ιδιαίτερη έκπληξη και αντίθετα πήρε τη διαβεβαίωση ότι όλα αυτά ήταν σε γνώση της ηγεσίας του EAM, του EΛAΣ και του KKE, η οποία και τα είχε ήδη αποδεχθεί. Ο εκβιασμός της πλευράς του Παπανδρέου και των Βρετανών φαίνεται πως και πάλι λειτουργούσε. H μόνη ασφαλιστική δικλείδα που προστέθηκε στις προηγούμενες συνεννοήσεις ήταν ότι ο Σαράφης θα έπρεπε να συμβουλεύεται τους υπουργούς που προέρχονταν από το χώρο της αριστεράς πριν από κάθε του κίνηση. *** Στις 20 Σεπτέμβρη, μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι -το αεροπλάνο βλήθηκε από γερμανικά αντιαεροπορικά πυρά πάνω από τα Γιάννενα-, οι Σαράφης και Δεσποτόπουλος έφθασαν στο Μπάρι και την επόμενη ημέρα στην Καζέρτα. Στα ανάκτορα της περιοχής της Νάπολης, σε κλίμα κοσμοπολίτικου ξενοδοχείου, έγινε η προπαρασκευή του κλίματος για την επικείμενη διάσκεψη. H ενημέρωση πάνω στα ουσιώδη ήταν ελάχιστη, όπως και η συγκεκριμένη προετοιμασία των θεμάτων που επρόκειτο να συζητηθούν. Αντίθετα, φαίνεται ότι γινόταν μία παράλληλη πληροφόρηση πάνω σε ζητήματα μικρότερης ίσως σημασίας που τόνιζαν όμως το ρόλο του βρετανικού παράγοντα στις επικείμενες εξελίξεις. O Σαράφης αναφέρει την ενημέρωση που είχαν για τη μεταφορά της τόσο πολύτιμης για την Ελλάδα ανθρωπιστικής βοήθειας την επαύριο της απελευθέρωσης. Στην ενημέρωση που έκανε κάποιος ταξίαρχος Σπρίνχολ, έγινε σαφές ότι, για τεχνικούς λόγους, την ευθύνη θα την είχε η οργάνωση M-L (Militairy Liaison), που θα βρισκόταν κάτω από βρετανική στρατιωτική διοίκηση και όχι η σχετιζόμενη με τα Ηνωμένα Έθνη -με τις HΠA ειδικότερα- OYNPA (2). Tο νόημα της παρατήρησης αυτής δεν ήταν δυνατό να παρερμηνευθεί ούτε από τον πλέον ακατατόπιστο ακροατή. Τα εφόδια θα χρησιμοποιούντο ως μέσο προπαγάνδας, πολέμου ή και εκβιασμού. Στις 24 Σεπτέμβρη, αφού η φιλική ατμόσφαιρα είχε -κατά τους Bρετανούς- προετοιμάσει το κατάλληλο κλίμα, ξεκίνησε η σύσκεψη. Για την ακρίβεια, ξεκίνησε μία σειρά διαβουλεύσεων, που πολύ δύσκολα μπορούσε να περιγραφεί με τον ενιαίο αυτό όρο. Σε μία πρώτη φάση, στα μεγαλοπρεπή ανάκτορα της Καζέρτας που χρησίμευαν τότε ως Γενικό Στρατηγείο των συμμαχικών Δυνάμεων της Μεσογείου, ο επικεφαλής των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων που βρίσκονταν ή επρόκειτο να φτάσουν στην Ελλάδα και ταυτόχρονα «αρχιστράτηγος» των ελληνικών δυνάμεων μετά από απόφαση του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής και έγκρισης της κυβέρνησης Παπανδρέου, στρατηγός Σκόμπυ, υπαγόρευσε μια σειρά διαταγών με τις οποίες θα έπρεπε να συμμορφωθούν οι προσκεκλημένοι στρατιωτικοί του υφιστάμενοι - οι ηγέτες των στρατιωτικών δυνάμεων της Αντίστασης δηλαδή.Την επομένη, οι διαβουλεύσεις συνεχίστηκαν σε ελληνικό πλαίσιο, καθώς οι Σαράφης και Ζέρβας συναντήθηκαν με κυβερνητικό κλιμάκιο που περιλάμβανε, εκτός από τον Παπανδρέου, τους υπουργούς Σβώλο, Ζεύγο, Τσάτσο και Σγουρίτσα. Στη συνάντηση αυτή εκδηλώθηκαν οι αντιρρήσεις του στρατηγού Σαράφη, οι οποίες, παρά τα περί του αντιθέτου γραφόμενα, ήταν περισσότερο τεχνικού παρά ουσιαστικού χαρακτήρα. Το ζητούμενο ήταν ο ακριβής καθορισμός των αρμοδιοτήτων του στρατηγού Σκόμπυ -έτσι ώστε να περιοριστεί η δυνατότητα παρέμβασής του στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας- καθώς και η ακύρωση της τοποθέτησης του Σπηλιωτόπουλου στη θέση του Στρατιωτικού Διοικητή Αττικής. Περισσότερο επιθετικές ήταν οι επισημάνσεις του «νομικού συμβούλου» του αρχηγού του ΕΛΑΣ, Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου, σύμφωνα με τις οποίες, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ επαρκούσαν για την απελευθέρωση της χώρας και την τήρηση της τάξης σε τρόπο ώστε η παρουσία βρετανικών στρατευμάτων να είναι περιττή. Φαίνεται πως η υπόθεση έληξε με συμβιβασμό, καθώς ο μεν Σπηλιωτόπουλος παρέμεινε στη θέση του, αποκλείστηκε όμως η τοποθέτηση στρατιωτικών διοικητών που δεν θα ανήκαν στον ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο και τη Μακεδονία, όπου σημαντικές δυνάμεις στην υπηρεσία των Γερμανών και της κυβέρνησης Ράλλη βρίσκονταν σε διαδικασία μετατροπής τους σε τμήματα του ΕΔΕΣ ή άλλων νεόκοπων «εθνικών οργανώσεων». Η τελική σύσκεψη έγινε στις 26 Σεπτέμβρη, με την παρουσία του ίδιου του Παπανδρέου, πολλών υπουργών, του Σαράφη και του Ζέρβα, ενώ από βρετανικής πλευράς το ενδιαφέρον τονίστηκε με την παρουσία του επικεφαλής του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής στρατηγού Ουίλσον, ο οποίος και θα υπέγραφε τη Συμφωνία από τη βρετανική πλευρά. Ο Σκόμπυ και μέρος του επιτελείου του βρίσκονταν επίσης εκεί. Από την πλευρά των εκπροσώπων του ΕΛΑΣ επαναλήφθηκε η σχετική με την ανάγκη βρετανικών στρατευμάτων άποψη. Τελικά, όμως, ο συμβιβασμός έκλεισε σε πολύ πιο περιορισμένο πλαίσιο. Οι αρμοδιότητες του Σκόμπυ περιορίστηκαν κατά τι, καθώς απαλείφθηκε η σχετική με την επιβολή του νόμου και της τάξης αποστολή του και ο ΕΛΑΣ, η Πολιτοφυλακή, όπως και ο ΕΔΕΣ, απέκτησαν το δικαίωμα να συλλαμβάνουν δωσιλόγους, μέσα στο πλαίσιο των διαδικασιών και των περιορισμών που έθετε η κυβέρνηση. Στη συγκεκριμένη συγκυρία, όμως, το βασικό σημείο που ενδιέφερε τις δυνάμεις της Αντίστασης ήταν το πέμπτο, σχετικό με τα Τάγματα Ασφαλείας. Τα τελευταία θεωρούνταν ρητά και κατηγορηματικά, «όργανα του εχθρού»... «Θα χαρακτηρισθούν ως εχθρικοί σχηματισμοί, εκτός αν παραδοθούν συμφώνως προς διαταγάς εκδοθησομένας παρά του στρατηγού διοικούντος τας εν Ελλάδι δυνάμεις». Το τελευταίο άφηνε ίσως ανοικτό το μέλλον σε κάποιες πρόσθετες περιπέτειες, προς το παρόν όμως απέτρεπε τον κίνδυνο ενοποίησης των στρατιωτικών δυνάμεων της δωσιλογικής κυβέρνησης της Αθήνας και του εξωτερικού κάτω από τη βρετανική προστασία. Όπως ήταν αναμενόμενο, το αντίτιμο αυτής της εξέλιξης πληρώθηκε σε σκληρό νόμισμα από τον ΕΛΑΣ. Στις συνημμένες στη συμφωνία αρχικές διαταγές του Σκόμπυ, η Αθήνα του Σπηλιωτόπουλου παρέμενε απαγορευμένη ζώνη για τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, όπως και η Θεσσαλονίκη, όπου όμως τα πράγματα ήσαν ασαφή και δεν υπήρξε διορισμός ειδικού στρατιωτικού διοικητή. Στην άλλη «επικίνδυνη» ζώνη, την Πελοπόννησο, η χρυσή τομή συνίστατο στην τοποθέτηση στρατιωτικού διοικητή από το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, οι διαταγές όμως με βάση τις οποίες αυτός θα κινείτο θα προέρχονταν απευθείας από το στρατηγείο του Σκόμπυ. Σε τελευταία ανάλυση, η Συμφωνία ήταν απλά ένας σταθμός σε μία πολιτική διεργασία που βρισκόταν σε εξέλιξη. Όλοι το διαισθάνονταν ότι οι Βρετανοί, οι οικονομικές -κατοχικές- ελίτ της Αθήνας και ο πολιτικός τους εκπρόσωπος Γεώργιος Παπανδρέου δε θα αρκούνταν στα όσα κέρδισαν στην Καζέρτα, όπως δεν αρκέστηκαν σε όσα προηγούμενα είχαν πετύχει. Γι' αυτούς, η μόνη επιθυμητή εξέλιξη ήταν ο αφανισμός του κινήματος της Αντίστασης και της κομμουνιστικής επιρροής στη χώρα. Τα όσα συνέβησαν στην Καζέρτα είναι συνέχεια της διαρκούς υποχωρητικότητας της ηγεσίας της Αντίστασης που ξεκίνησε στο Λίβανο. Η ηγεσία του μεγάλου λαϊκού αντιστασιακού κινήματος θα είχε μπροστά της εξαιρετικά δύσκολα προβλήματα να απαντήσει. Το ερώτημα ήταν μέχρι ποιο σημείο μπορούσε -ή ήθελε, ή σχεδίαζε- να φτάσει... 1Tου στρατηγού Οθωναίου, όπως είχε γίνει κοινά αποδεκτό στον Λίβανο. Σχετικά με την πεποίθηση αυτή, βλ. Σαράφης Στέφανος, «O EΛAΣ», Αθήνα, 1964, σ. 394.2 Σαράφης Στέφανος, «O EΛAΣ», Αθήνα, 1964, σ. 397.
* Ο Γιώργος Μαργαρίτης είναι ιστορικός, καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Οι Στ. Σαράφης, Σκόμπυ και Ναπ. Ζέρβας στην Καζέρτα