Η κερδοσκοπική εκμετάλλευση του
νερού στο όνομα της «ανάπτυξης», εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον
και την κοινωνία. Ραγδαία πλέον είναι η παγκόσμια αύξηση του αριθμού των
ανθρώπων που στερούνται την πρόσβαση σε καθαρό νερό επαρκές για τις ανάγκες
τους. Η εμπορευματοποίηση του νερού αποτελεί τεράστια απειλή για όλο τον
υδρολογικό κύκλο, (πόσιμο νερό, φυσικά
οικοσυστήματα, διατροφή, ερημοποίηση
εδάφους κ.ά.). Πρόκειται για λεηλασία
της φύσης, χωρίς προγραμματισμό για τις παρούσες και μελλοντικές ανάγκες, με
άμεσες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, στην κοινωνία, την τοπική παραγωγή
και οικονομία. Στην εποχή του ολοκληρωτικού καπιταλισμού η πλήρης
εμπορευματοποίηση των φυσικών πόρων και των κοινωνικών αγαθών δημιουργεί
εφιαλτικές καταστάσεις για την ίδια την ζωή της εργαζόμενης πλειονότητας.
Για περίπου 1,5 εκατ. ανθρώπων η
πρόσβαση στο νερό δεν είναι εξασφαλισμένη ,για το 1/4 του παγκόσμιου πληθυσμού η
πρόσβαση στο νερό παραμένει ανεπαρκής, σύμφωνα με έρευνα τος public issue το
75% είναι αντίθετο με την ιδιωτικοποίηση
του νερού ενώ ο ΟΗΕ προβλέπει για το
2040 αύξηση της ζήτησης του νερού κατά
30% μεγαλύτερη από τα διαθέσιμα αποθέματα . Ακόμα και σε όρους βιώσιμης
ανάπτυξης ο ΟΗΕ, ορίζει ότι ο 6ος Στόχος
Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι «η εξασφάλιση στην πρόσβαση στο νερό και στην
αποχέτευση για όλους».[Πηγή: www.doctv.gr]
Το ζήτημα δεν βρίσκεται μόνο στις
σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις που θα έχουν να αντιμετωπίσουν τα λαϊκά
νοικοκυριά. Είναι κεφαλαιώδες περιβαλλοντικό ζήτημα για την ασφάλεια της υγείας του πληθυσμού της χώρας.
Μετά την αιματηρή πολιτική των
μνημονίων η πλειοψηφία της κοινωνίας
έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται πως η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι ουσιαστικά ένα
πλιάτσικο του δημόσιου πλούτου και βλάπτει τα συμφέροντα των πολλών για να αυγατίσουν
τα κέρδη τους οι λίγοι. Τα λαϊκά νοικοκυριά βιώνουν ήδη πολύ οδυνηρά την
εμπειρία της ιδιωτικοποίησης του κοινωνικού αγαθού του νερού και βλέπουν τα
πενιχρά εισοδήματά τους να μειώνονται από τις συνεχείς, υπέρογκες αυξήσεις στο
ζωτικό αυτό αγαθό – Δείτε τι συμβαίνει με το ηλεκτρικό ρεύμα, εκεί
όπου οι ιδιώτες πάροχοι στέλνουν τριπλάσια ποσά, εφαρμόζοντας τη ρήτρα
αναπροσαρμογής χωρίς καμιά έκπτωση. Η κυβέρνηση ακολουθώντας τις εντολές της ΕΕ
προωθεί τους κανόνες της “ελεύθερης αγοράς στην ενέργεια” αφήνοντας τους
ιδιώτες παρόχους να καθορίσουν χωρίς κανένα περιορισμό την τιμολογιακή πολιτική
και ακριβώς τώρα, ολοκληρώνει το σχέδιο πλήρους ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, με την
πώληση του 49% των μετοχών του ΔΕΔΔΗΕ, δηλαδή του δικτύου διανομής και της
ηλεκτροδότησης όλης της χώρας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί την
ιδιωτικοποίηση του νερού με τέτοιον ενθουσιασμό και ζήλο επιβάλλοντας αυτό το αποτυχημένο
μοντέλο στην Ελλάδα. Πιστή στο νεοφιλελεύθερο δόγμα ότι η ιδιωτικοποίηση των
επιχειρήσεων κοινής ωφελείας, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων ύδρευσης,
μπορεί να προσφέρει οφέλη για την κοινωνία, όταν γίνει προσεκτικά.
Δε νοείται να σχετίζεται η παροχή
του νερού με τη δυνατότητα πλουτισμού και ανάπτυξης ιδιωτικής κερδοφορίας. Με
αυτή την έννοια η όποια προσπάθεια ιδιωτικοποίησης είναι προφανώς ενάντια στα
συμφέροντα των κοινωνιών και παραβιάζει βασικές αξίες της κατοχύρωσης μιας ζωής
με αξιοπρέπεια για όλες/όλους.
Σε ποιον ανήκει το νερό;
Σε ποιον ανήκει όμως το νερό;
Πρώτα από όλα, αποτελεί φυσικό αγαθό το οποίο μπορεί να το διαχειριστεί η
κοινωνία κατοχυρώνοντας μια άμεση, ορθολογική, οικολογική διαχείριση. Σύμφωνα
με το ρωμαϊκό δίκαιο νερό, γη, αέρας, ήλιος, φωτιά (η ενέργεια με σύγχρονους
όρους) είναι κοινά φυσικά αγαθά (φυσικά κοινά), τα οποία ανήκουν σε όλους. Για
αυτόν τον λόγο δεν μπορούν να γίνουν αντικείμενα ιδιωτικής και αποκλειστικής
ιδιοποίησης από κανέναν. Ανήκουν εξίσου στον άνθρωπο, τα φυτά και τα ζώα. Η
ανάδυση του καπιταλισμού στο ιστορικό προσκήνιο (17ος αιώνας) έφερε τις πρώτες
περιφράξεις των «κοινών αγρών» (μια μορφή εξάρτησης των γεωργών από τον μισθό
μέσω της καταστροφής του κοινού αγαθού) για να φτάσουμε στη σημερινή επέκταση
της αντίληψης αυτής και στην περίπτωση του νερού, το οποίο, εκτός από τα ως
τώρα δεινά του κρατικισμού, έχει πλέον να αντιμετωπίσει τα δεινά της
ιδιωτικοποίησης. Μέσω της ιδεολογίας της «ανάπτυξης το νερό σταδιακά
μετατρέπεται σε πλήρες εμπόρευμα από κοινωνικό αγαθό, από αγαθό που μπορεί να
το διαχειριστεί η κοινωνία με οικολογικό πρόσημο, μέσω θεσμών άμεσης
συμμετοχής.
Εάν λ.χ. από τη δεκαετία του ΄60
και νωρίτερα το νερό ενός ποταμού ή μιας λίμνης αντιμετωπίζεται κυρίως ως
συντελεστής παραγωγής είτε στη χημική γεωργία είτε στην βιομηχανία, με τις
αντίστοιχες επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, από τη δεκαετία του ’80, εποχή της
παγκόσμιας αντεπίθεσης του νεοφιλελευθερισμού (Θάτσερ, Ρέιγκαν), εντείνεται η
τάση ιδιωτικοποίησης μέσω εταιρειών που πλέον εμφιαλώνουν το πόσιμο νερό,
αντλώντας ποσότητες χωρίς ουσιαστικό έλεγχο και σε εξευτελιστικές τιμές, όπως
συμβαίνει έως σήμερα στην Ελλάδα, με την περιφέρεια Ηπείρου να έχει το θλιβερό
προνόμιο να φιλοξενεί τους δύο μεγαλύτερους εγχώριους «βαρώνους του νερού». Στο
πλαίσιο αυτό, μέχρι τα τέλη του 2000, τουλάχιστον 93 κράτη προστέθηκαν στον
κατάλογο όσων είχαν ιδιωτικοποιήσει εν μέρει ή συνολικά τα δίκτυα νερού. Πέντε
εταιρείες (κατά των πρότυπα των μεγάλων αδελφών του πετρελαίου) κυριαρχούν στην
παγκόσμια αγορά «υπηρεσιών νερού»: οι γαλλικές Suez, Viventi και Saur, η
αγγλογερμανική RWE-Thames και η αμερικανική Bechtel. Αυτή η παγκόσμια τάση
περίφραξης του νερού, η μετατροπή του σε προϊόν προς εμπορία, συμβαδίζει με την
απαξίωση των δημοσίων δικτύων (εμφιαλωμένο αντί νερό βρύσης), την
ιδιωτικοποίηση των πηγών, την ένταξη του νερού στο κυρίαρχο καταναλωτικό
πρότυπο της ποικιλίας και του «ιδιαίτερου», λες και πρόκειται για κρασί, μπύρα
ή σοκολάτα.
Παγκόσμια εμπειρία
Είναι ευρέως γνωστό ότι σε όσες
πόλεις του κόσμου ιδιωτικοποιήθηκε το νερό, τα αποτελέσματα ήταν καταστροφικά, κατακόρυφη αύξηση της τιμής του, αύξηση των
διαρροών λόγω πλημμελούς συντήρησης των δικτύων και πτώση της ποιότητας του νερού.
Για αυτούς τους λόγους τα τελευταία χρόνια έχουν συμβεί δεκάδες
επανακρατικοποιήσεις ή ακυρώσεις ιδιωτικοποιήσεων εταιρειών παροχής νερού σε
όλο τον κόσμο κάτω υπό την πίεση ισχυρών κοινωνικών κινημάτων.
Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι η επαναδημοτικοποίηση της ύδρευσης στο Παρίσι, που ολοκληρώθηκε το 2010 και
έφερε άμεσα μείωση των τιμών και εξοικονόμηση χρημάτων, η επανακρατικοποίηση
των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στο Μπουένος
Άιρες και οι μεγαλειώδεις αγώνες του βολιβιανού λαού που έφεραν την ακύρωση
όλων των σχεδίων για τις ιδιωτικοποιήσεις νερού στο Λα Παζ και ειδικά στη πόλη της Κοτσαμπάμπα (για την οποία έχει
γυριστεί και η ταινία “Tambien la lluvia” το2010.
Επιπλέον, είναι γνωστές οι
καταστροφικές επιπτώσεις από την πινοσετικής έμπνευσης αγορά νερού στη Χιλή
(κάτι ανάλογο με το χρηματιστήριο ενέργειας που φέρνει τους υπέρογκους
λογαριασμούς ρεύματος στην Ελλάδα. Ακόμα, ωστόσο, και όταν το νερό παραμένει
τυπικά σε δημόσια χέρια (κρατική ιδιοκτησία), πολλές φορές “ακόμα και όταν
ιδιωτικές εταιρείες δεν λυμαίνονται τα κοινά αγαθά, αναλαμβάνει αυτό το ρόλο η
τοπική πολιτική και οικονομική ελίτ, η οποία μεταχειρίζεται τους φυσικούς
πόρους και τις υπηρεσίες σαν να είναι ιδιοκτησία της, αποκλείοντας τη συμμετοχή
των πολιτών. Υψώνει τείχη και φραγμούς, εδραιώνοντας τη θέση της σε μια
ιδιότυπη «δημοκρατία των ειδικών και των τεχνοκρατών», στην καλύτερη περίπτωση,
ή δομώντας δίκτυα πατρωνίας και μοιράζοντας θέσεις εξουσίας, στη χειρότερη” .
Οι κυβερνήσεις αυτού του τόπου έχουν δυστυχώς
παίξει πολλές φορές ύπουλο παιχνίδι, κάνοντας επιτακτικό ότι η όποια μορφή
δημόσιας ιδιοκτησίας δεν πρέπει να στέκεται μόνο στο τυπικό κομμάτι αλλά πρέπει
να βάζει μπροστά τους εργαζόμενους στις εταιρίες ύδρευσης και τη σχετική
τεχνογνωσία που κατέχουν, τις συνδικαλιστικές τους ενώσεις, καθώς και τους
πολίτες με την ιδιότητά τους ως χρήστες και δημότες ή/και συμμέτοχους στην
κοινωνία των πολιτών.
Είναι γνωστό ότι σε αρκετές χώρες
του εξωτερικού έχει επιχειρηθεί να ιδιωτικοποιηθεί το νερό, με πολύ άσχημα
αποτελέσματα για τον μέσο πολίτη. Σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας Guardian σε
δώδεκα πόλεις των ΗΠΑ για την περίοδο 2010-2018, το κόστος του νερού λόγω των
ιδιωτικοποιήσεων αυξήθηκε κατά μέσο όρο 80%! Γνωστό επίσης είναι το παράδειγμα
της πόλης του Παρισιού όπου το 2010 η διαχείριση του νερού πέρασε ξανά στα
χέρια του δημοσίου έπειτα από απόφαση του σοσιαλιστή δημάρχου Bertrand Delanoë,
έπειτα από είκοσι πέντε χρόνια ιδιωτικής διαχείρισης, με αποτέλεσμα η τιμή του
νερού να μειωθεί άμεσα κατά 8% και ταυτόχρονα η ποιότητά του να βελτιωθεί
αισθητά.
Στο Βερολίνο, όπου το 2013 το
νερό έπειτα από μαζική και δυναμική κινητοποίηση των πολιτών, επέστρεψε στο
δημόσιο έλεγχο από δώδεκα χρόνια ιδιωτικής διαχείρισης που είχαν οδηγήσει σε
αύξηση του κόστους για τα νοικοκυριά μέχρι και 25% (δεν είναι φυσικά τυχαίο ότι
η γαλλική Veolia, ηγέτης στη συγκεκριμένη αγορά παγκοσμίως, συμμετείχε στην
ιδιωτικοποίηση του νερού και στις δύο αυτές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες).
Δεν θα μπορούσε να λείπει από τον
κατάλογο των χωρών που ιδιωτικοποίησαν το νερό τη δεκαετία του ‘80, η Μεγάλη
Βρετανία της Θάτσερ. Σήμερα, η Μ. Βρετανία εξακολουθεί να έχει ένα σχεδόν
πλήρως ιδιωτικοποιημένο σύστημα υδροδότησης, με φυσικό επακόλουθο την αύξηση
του κόστους των νοικοκυριών κατά 42% σε σχέση με την περίοδο πριν από το 1989
(όταν και ιδιωτικοποιήθηκε το νερό) με αποτέλεσμα η βρετανική κοινή γνώμη να
επιθυμεί την επανακοινωνικοποίηση του νερού σε ποσοστό άνω του 80%.
Τα παραδείγματα είναι αρκετά και
συνήθως ακολουθούν το ίδιο μοτίβο, αρχικά ιδιωτικοποίηση του νερού με την
πρόφαση ότι «ο ιδιωτικός τομέας μπορεί καλύτερα», στη συνέχεια δυσανάλογη
αύξηση του κόστους .
Είναι εφικτή λύση η
Επαναδημοτικοποίηση του νερού ;
Ο όρος επαναδημοτικοποίηση
αναφέρεται στην επιστροφή ιδιωτικοποιημένων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης
στις τοπικές αρχές ή σε δημόσιο έλεγχο. Αυτό συνήθως συμβαίνει μετά τον
τερματισμό των ιδιωτικών συμβάσεων ή την μη ανανέωσή τους από τις τοπικές
κυβερνήσεις , αλλά η διαδικασία δεν είναι πάντα (ή μόνο) σε δημοτική κλίμακα. Η
επαναδημοτικοποίηση είναι γενικά μια συλλογική αντίδραση ενάντια στην ιδιωτικοποίησης
του νερού και των ΣΔΙΤ.
Η Βαγιαδολίδ μία πόλη 300.000
έκανε το πρώτο μεγάλο βήμα που προχώρησε σε μια τέτοια διαδικασία, 20 χρόνια
αφότου ιδιωτικοποιήθηκε η Aguas de
Valladolid και θα ανοίξει σίγουρα το δρόμο για πολλές άλλες. Η Ισπανία είναι
μία από τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο από τη λιτότητα και την
ιδιωτικοποίηση του νερού και ως εκ τούτο αποτελεί πηγή έμπνευσης για τις
κινήσεις πολιτών που ακόμα αντιστέκονται
τις ιδιωτικοποιήσεις, όπως οι πολίτες στην
Ελλάδα.
Οι λόγοι για την
επαναδημοτικοποίηση είναι γνωστοί: ανεπαρκείς επενδύσεις σε υποδομές, υψηλοί
δασμοί και έλλειψη δημοκρατικού ελέγχου επί ενός τόσο σημαντικού πόρου,. Αυτά
είναι τα ίδια προβλήματα που οδήγησαν περισσότερες από 200 πόλεις σε όλο τον
κόσμο να ανακτήσουν την διαχείριση των υπηρεσιών ύδρευσης τα τελευταία 15
χρόνια.
Η επαναδημοτικοποίηση είναι ένα
τεράστιο βήμα αρκεί όμως αυτό ; Η Δημόσια διοίκηση πρέπει να είναι διαφανής,
δημοκρατική και συμμετοχική. Πρέπει να εγγυηθεί το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό,
καθώς και επενδύσεις για τη διασφάλιση ενός βιώσιμου εφοδιασμού του. Είναι
θεμελιώδες να σχεδιάσει ένα σχέδιο βιώσιμης διαχείρισης για την προστασία της
οικολογίας των φυσικών κύκλων νερού και τη διατήρηση της ποιότητας του νερού σε
ποτάμια και υδροφόρους ορίζοντες. Είναι επίσης σημαντικό η διατήρηση καλών
συνθηκών εργασίας για τους εργαζόμενους της εταιρείας νερού που θα πρέπει να
ενσωματωθούν πλήρως στη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Τα τελευταία 15 χρόνια έχουν
υπάρξει τουλάχιστον 180 περιπτώσεις επαναδημοτικοποίησης υπηρεσιών ύδρευσης σε
35 χώρες, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων υψηλού προφίλ στην Ευρώπη τη Βόρεια
και Νότια Αμερική, την Ασία και την Αφρική.
Πόλεις, περιοχές και χώρες σε όλο
τον κόσμο επιλέγουν όλο και περισσότερο να κλείσει το κεφάλαιο για την
ιδιωτικοποίηση του νερού και να επαναδημοτικοποιήσουν τις υπηρεσίες με τη λήψη πίσω υπό δημόσιο έλεγχο της
διαχείρισης της ύδρευσης και της αποχέτευσης. Μεταξύ των μεγάλων πόλεων που
έχουν ήδη επαναδημοτικοποιήσει τις υπηρεσίες περιλαμβάνονται η Άκρα (Γκάνα), το
Βερολίνο (Γερμανία), το Μπουένος Άιρες (Αργεντινή), η Βουδαπέστης (Ουγγαρία), η
Κουάλα Λουμπούρ (Μαλαισία), η Λα Παζ (Βολιβία), η Μαπούτο (Μοζαμβίκη), και το
Παρίσι (Γαλλία). Αντίθετα, στην ίδια περίοδο υπήρξαν πολύ λίγες περιπτώσεις
ιδιωτικοποιήσεων σε μεγάλες πόλεις του κόσμου: για παράδειγμα εκείνη της
Ναγκπούρ (Ινδία), η οποία έχει δεχθεί
μεγάλη αντίθεση και κριτική, και της Jeddah (Σαουδική Αραβία).
Παρά την για περισσότερες από
τρεις δεκαετίες αμείλικτη προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού
τομέα (ΣΔΙΤ) με διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι εθνικές κυβερνήσεις,
τώρα φαίνεται ότι η επαναδημοτικοποίηση του νερού είναι μια πολιτική επιλογή
που είναι εδώ για να μείνει. Η άμεση εμπειρία από τα κοινά προβλήματα της
ιδιωτικής διαχείρισης των υδάτων – από την έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές, τις
τιμολογιακές αυξήσεις ως και τους περιβαλλοντικούς κινδύνους – έχει πείσει τις
κοινότητες και τους φορείς χάραξης πολιτικής ότι ο δημόσιος τομέας είναι σε
καλύτερη θέση να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες και να προωθήσει το
ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό.
Φωτεινό παράδειγμα το
νερό των Σταγιατών είναι πλέον ελεύθερο .
Στις Σταγιάτες του Πηλίου με ψήφισμά τους οι κάτοικοι να
αποφάσισαν να διαχειρίζονται οι ίδιοι την υδροδότηση του χωριού. Απέναντι στη
χυδαιότητα και τον αυταρχισμό, οι άνθρωποι στις Σταγιάτες αντιπαρέταξαν τη
συλλογικότητα και την αυτοοργάνωση. Λίγες ημέρες μετά την αποκοπή του χωριού
από την Κρύα Βρύση, πήραν στα χέρια τους τη διαχείριση του χωριού, με μοναδικό
έως σήμερα όργανο λήψης αποφάσεων τη λαϊκή τους συνέλευση. Ταυτόχρονα έβγαλαν
έξω απ’ τις πόρτες και τα μπαλκόνια τους μαύρες σημαίες, για να συμβολίσουν τις
μαύρες ημέρες που περνούσε το χωριό. «Έρχονται και μας τις σπάνε ακόμα, αλλά θα
επιμείνουμε. Θα τις έχουμε υψωμένες μέχρι να δικαιωθούμε». Κάτι που έκανε και
τους Ζαπατίστας, οι οποίοι στο μεγάλο ταξίδι τους είχαν συμπεριλάβει και τις Σταγιάτες να εκφρασθούν θετικά για αυτούς «Θέλουμε να κοιτάξουμε τον άλλον που, αν και
διαφορετικός, έχει την ίδια λαχτάρα για ελευθερία και δικαιοσύνη».
Η υπόθεση της μείωσης των τιμών
του νερού, που προβάλλεται ως επιχείρημα υπέρ της ιδιωτικοποίησης (ελεύθερη
αγορά ), δεν επιβεβαιώνεται πουθενά όπου έχει εφαρμοστεί η ιδιωτικοποίηση του
νερού και πλήθος ερευνών καταλήγουν σε αυτό το συμπέρασμα.
Η διασφάλιση του δημόσιου
χαρακτήρα του νερού (πρέπει να) είναι αυτονόητη επιλογή για τις κυβερνήσεις,
αφού μόνο τότε α) δεν αποκλείεται κανένας πολίτης από την πρόσβαση σε αυτό και
επομένως δεν δημιουργούνται ανισότητες, β) εξασφαλίζεται η ίδια ποιότητα νερού
για όλους και γ) η τιμολόγηση γίνεται όχι με σκοπό το κέρδος αλλά με βάση το
δημόσιο συμφέρον, τις ανάγκες συντήρησης του δικτύου και το καλό των πολιτών.
Τι γίνεται όμως με τα
νερά της Ελληνικής περιφέρειας και της υπαίθρου?
Είναι εφικτός ο
στόχος της επαναδημοτικοποίησης του
νερού ;
Τα νερά λοιπόν της Ελληνικής
Περιφέρειας τα διαχειρίζονται οι ΔΕΥΑ ( δημοτικές επιχειρήσεις, ύδρευσης
αποχέτευσης).Είναι επιχειρήσεις ανταποδοτικού χαρακτήρα, αυτοχρηματοδοτούμενες
εποπτευόμενες από τον αντίστοιχο δήμο της περιοχής όπου δραστηριοποιούνται. Οι
ΔΕΥΑ ιδρύθηκαν το 1980, απαλλάσσοντας την κεντρική εξουσία από την ευθύνη της
υδροδότησης και αποχέτευσης των απομακρυσμένων περιοχών και ο ρόλος τους στις
τοπικές κοινωνίες αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντικός. Είναι τοπικές επιχειρήσεις
με ανθρώπινο πρόσωπο, που έχουν θεσμοθετήσει κοινωνικά τιμολόγια για ευπαθείς
κοινωνικές ομάδες, γιατί στις μικρές τοπικές κοινωνίες και οι αδύναμοι έχουν
δικαίωμα στην ζωή. Ο τρόπος με τον οποίο ο κάθε δήμαρχος η κάθε δημοτική αρχή
διαχειρίζεται το νερό ( τιμολόγηση – ποιότητα- κοινωνική πολιτική), είναι
καθοριστικός παράγοντας για την επανεκλογή του, μ’ αυτόν τον τρόπο υπάρχει ένας
ιδιόμορφος κοινωνικός έλεγχος που επιβάλει την δημοκρατία στην διαχείριση του. Είναι μικρές ή μεγάλες επιχειρήσεις (132 συνολικά, που
απασχολούν 4500 εργαζόμενους), οι οποίες υδροδοτούν και αποχετεύουν τις πιο όμορφες
γωνιές της Ελλάδος προστατεύοντας τον φυσικό τους πλούτο και τα μεγαλύτερα
υδάτινα αποθέματα της χώρας.
Στην Ελλάδα των μνημονίων τα
τελευταία έξι χρόνια οι ΔΕΥΑ με πρόσχημα τον περιορισμό του δημοσιονομικού
ελλείματος της χώρας, απαξιώνονται. Έχουν υποστελεχωθεί , πουλιούνται μέρα με
την μέρα, κομμάτι – κομμάτι, παραχωρώντας
υπηρεσίες σε ιδιώτες. Με άλλοθι την
απαγόρευση προσλήψεων, βιολογικοί καθαρισμοί, υπηρεσίες αποκατάστασης βλαβών,
καταμετρήσεις υδρομέτρων, λογιστήρια κ. άλ. παραδίδονται σε ιδιώτες . Μ΄ αυτόν
τον τρόπο το κόστος αυξάνεται και η
ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υποβαθμίζεται. Ταυτόχρονα έχει θεσπιστεί ένα
νομικό καθεστώς σύμφωνα με το οποίο με τρείς
αρνητικούς ισολογισμούς η
επιχείρηση χαρακτηρίζεται μη βιώσιμη και επίσης έχει το δικαίωμα το εκάστοτε
δημοτικό συμβούλιο με απλή πλειοψηφία να
αποφασίσει την παραχώρηση της ΔΕΥΑ στην ΕΥΔΑΠ άνευ ανταλλάγματος. Βέβαια εδώ
μπαίνουν τα εξής ερωτήματα: Για πόσο καιρό θα μπορέσει μία ΔΕΥΑ η οποία
δουλεύει με εργολαβίες να είναι βιώσιμη ? Πρέπει οι ΔΕΥΑ να μην υδροδοτούν και
να μην αποχετεύουν απομακρυσμένα και αραιοκατοικημένα χωριά ? Θα λειτουργήσει ως δούρειος ίππος η
ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ ώστε να ιδιωτικοποιηθούν και οι ΔΕΥΑ? Εξωφρενικό είναι
ότι οι ΔΕΥΑ δεν χρηματοδοτούνται από το δημόσιο άρα δεν συμμετέχουν στο
δημοσιονομικό έλλειμα της χώρας, άρα ο περιορισμός των προσλήψεων όπως και όλα
τα νομοσχέδια περί περιορισμού του δημοσιονομικού ελλείμματος δεν θα έπρεπε να
τις εμπεριέχει. Είναι επιχειρήσεις που
χρηματοδοτούνται από τους πολίτες άρα λογικά ανήκουν σ’ αυτούς.
Αγώνες διαρκείας
Η καμπάνια υπέρ του δημόσιου
χαρακτήρα του νερού ασφαλώς και βοηθά αλλά το γεγονός και μόνο πως η ιδιωτική
διαχείριση αποτυγχάνει να λειτουργήσει τα συστήματα με τεχνικά ορθό και
πολιτικά αποδεκτό τρόπο μπορεί να είναι αρκετό για να οδηγήσει στην
επαναδημοτικοποίηση. Με λίγα λόγια, η ιδιωτικοποίηση είναι από μόνη της ο
χειρότερος εχθρός του εαυτού της.
Το επιχειρηματικό μοντέλο των
εταιρειών νερού για δημοτικές συμβάσεις είναι ξεπερασμένο, τουλάχιστον στην
Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κατανάλωση αργά αλλά σταθερά μειώθηκε κατά τα τελευταία 20
χρόνια μειώνοντας τα έσοδα ενώ το κόστος εκτινάχθηκε στα ύψη, και η προκύπτουσα
αύξηση στα τιμολόγια του νερού έχει δημιουργήσει πολιτική δυσαρέσκεια και
ενδελεχή έλεγχο.
Η δημόσια ιδιοκτησία είναι
προαπαιτούμενο, αλλά ποτέ δεν αποτελεί εγγύηση για καλύτερη απόδοση. Η έννοια
του «Δημοσίου» πρέπει να πηγαίνει
χέρι-χέρι με τον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας και την αυτοδιαχείριση . Οι πόλεις σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τις
αποτυχίες της ιδιωτικοποίησης του νερού. Η άνιση πρόσβαση, η αθέτηση
υποσχέσεων, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και τα σκανδαλώδη περιθώρια κέρδους,
ωθούν τους δήμους και τους πολίτες να ξαναπάρουν τον έλεγχο αυτής της βασικής
υπηρεσίας αυτή αναπτυσσόμενη τάση, κατά
την οποία οι πόλεις παντού σε όλο τον κόσμο παίρνουν πίσω τον έλεγχο των
συλλογικών συστημάτων του πόσιμου νερού..
Γιατί ο αγώνας για το νερό είναι
αγώνας για ζωή και δημοκρατία.
θεσμική κατοχύρωσή του ως κοινού
αγαθού, στο οποίο όλοι έχουν δικαίωμα πρόσβασης και το οποίο ταυτόχρονα πρέπει
να διαφυλαχτεί ως πολύτιμος φυσικός
πόρος, πηγή ζωής για όλα τα όντα του πλανήτη.
Είμαστε αντίθετοι στην ιδιωτικοποίηση του κύκλου του νερού.
θεωρούμε καθοριστικό τον ενεργητικό και αποφασιστικό ρόλο των κινημάτων και των πολιτών σε όλες
τις φάσεις διαχείρισης των υδατικών πόρων, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό
επίπεδο, με κριτήριο τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων, της φύσης και της
κοινωνίας.
Έξω οι ιδιωτικές εταιρείες από τον κύκλο του Νερού.
Κρατικοποίηση με κοινωνικό – εργατικό έλεγχο.
Καμία αύξηση στην τιμή του νερού, δραστική μείωση των
τιμολογίων, καμία διακοπή νερού στα λαϊκά νοικοκυριά.
– Επαναφορά των υδάτων στη φυσική τους κατάσταση (το δίκαιο
του νερού) με προστασία του υδρολογικού κύκλου. Είναι υπόθεση όλων, για αυτό
και χρειάζεται άπλωμα του αγώνα, των δραστηριοτήτων και των προτάσεών μας σε
όλη την κοινωνία.
– Έλεγχος των βιομηχανικών γεωτρήσεων.
– Σε πρώτη φαση γενναία φορολόγηση των εταιρειών εμφιάλωσης
νερού.
– Προσωπική αντίσταση στην κουλτούρα του εμφιαλωμένου που
προκαλεί ρύπανση μέσω της πλαστικής συσκευασίας και βήματα αποκατάστασης της
ποιότητας του νερού της βρύσης.
– Αποχαρακτηρισμός περιοχών από μεταλλευτικές ζώνες.
– Πολιτικές μείωσης της υπερκατανάλωσης σε πόλη, βιομηχανία,
εντατική γεωργία με αλλαγή των υδροβόρων καλλιεργειών και υιοθέτηση μεθόδων
όπως η σταγδην ύδρευση.
– Ενίσχυση του ρόλου του ΙΓΜΕ με κοινωνική συμμετοχή.
– – Επαναφορά των υδάτων στη φυσική τους κατάσταση (το
δίκαιο του νερού) με προστασία του υδρολογικού κύκλου. Είναι υπόθεση όλων, για
αυτό και χρειάζεται άπλωμα του αγώνα, των δραστηριοτήτων και των προτάσεών μας
σε όλη την κοινωνία.
– Ακύρωση όλων των σχεδίων μεταφοράς νερού είτε πόσιμου είτε
επιφανειακού.
– Έλεγχος των βιομηχανικών γεωτρήσεων.
– Προσωπική αντίσταση στην κουλτούρα του εμφιαλωμένου που
προκαλεί ρύπανση μέσω της πλαστικής συσκευασίας και βήματα αποκατάστασης της
ποιότητας του νερού της βρύσης.
– Αποχαρακτηρισμός περιοχών από μεταλλευτικές ζώνες.
– Πολιτικές μείωσης της υπερκατανάλωσης σε πόλη, βιομηχανία,
εντατική γεωργία με αλλαγή των υδροβόρων καλλιεργειών και υιοθέτηση μεθόδων
όπως η σταγδην ύδρευση.
– Ενίσχυση του ρόλου του ΙΓΜΕ με κοινωνική συμμετοχή.
– Κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών που εκµεταλλεύονται τη
φυσική ροή του νερού.
– Μετασχηματισμός των ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΥΑ σε κοινωνικούς
συνεταιρισμούς νερού με συλλογική διαχείριση μέσω κοινωνικού ελέγχου με
δημοκρατική λειτουργία και σε μη κερδοσκοπική βάση.
–Επανεπένδυση των πλεονασμάτων για την αποκατάσταση των
δικτύων διανομής και των υποδομών με χρηματοδότηση περιβαλλοντικών έργων για
αποκατάσταση οικοσυστημάτων και έργων για την αντιμετώπιση της κλιματικής
αλλαγής.
– Αποφασιστικό όργανο οι κατά τόπους δημοτικές –
περιφερειακές γενικές συνελεύσεις εργαζομένων και πολιτών .
ΠΗΓΕΣ
https://sekes-eydap.gr/chili-kai-idiotikopoiisi-tou-nerou-ap/
χιλη
https://thepressproject.gr/91-logoi-enantia-stin-idiotikopoiisi-tou-nerou/
http://www.dialektika.gr/2012/03/blog-post.html
https://corporateeurope.org/en/water-justice/2012/03/remunicipalisation-putting-water-back-public-hands
‘https://www.rednblack.gr/nea/protovoulia-gia-ti-diasfalisi-tis-dimosias-diacheirisis-tou-nerou/
https://www.youtube.com/watch?v=1mHmiUpJehU H καθηγήτρια στο Παν. της Χιλής Μαρία
Φράγκου, μιλάει στο ΤΡΡ για όσα σήμαινε ο νεοφιλελευθερισμός για το νερό στη
Χιλή
https://www.savegreekwater.org/archives/4822
https://www.babylonia.gr/2016/12/09/nero-pali-sto-stochastro/
https://www.youtube.com/watch?v=Jee9setl0Ak τα κινήματα του νερού
συζητούν για το νερό
