Το lockdown αποδείχθηκε τραγική αποτυχία Γιώργος Νικολαΐδης Ψυχίατρος, Διευθυντής Ψυχικής Υγείας

 

Γιώργος Νικολαΐδης Ψυχίατρος, Διευθυντής Ψυχικής Υγείας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού Συνέντευξη στον Γιάννη Ελαφρό    

ΠΗΓΗ: Πριν Σάββατο, Νοεμβρίου 07, 2020

Οι επιπτώσεις της πανδημίας έχουν ξεκάθαρα ταξικό πρόσημο. Σήμερα έχουμε ήδη στοιχεία για το γεγονός ότι οι θάνατοι είναι πολύ περισσότεροι στα φτωχότερα στρώματα

 Η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως τα πάει καλά στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Ποια είναι η γνώμη σου;

Αυτό να το συζητήσουμε ξανά σε λίγους μήνες: η κυβέρνη­ση δανείστηκε χρόνο με το lockdown την άνοιξη, χρόνο που δεν αξιοποίησε στην απο­συμφόρηση των δομών μαζι­κής συγκέντρωσης πληθυσμού (φυλακές, ιδρύματα, camps), στη λήψη μέτρων προστασίας στους χώρους φιλοξενίας ηλι­κιωμένων και χρονίως πασχόντων και στην ενίσχυση των υποδομών πρωτοβάθμιας περίθαλψης και επιδημιολογικής επιτήρησης. Η πολιτική του lockdown της άνοιξης εμφανώς απέτυχε, καθώς εντός τρι­μήνου μας έφερε ξανά στο ίδιο σημείο που ήμασταν.

Δεν είναι η Ελλάδα σε καλύτερη θέση σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες;

Φυσικά αλλά αυτό πιθανότα­τα θα αλλάξει τους επόμενους μήνες. Άλλωστε η βασικότε­ρη παράμετρος που φαίνεται να καθορίζει την έκθεση μιας χώρας στην επιδημία είναι ο βαθμός διεθνοποίησης: με την παραγωγική βάση της χώρας αποδιαρθρωμέ­νη πέραν του τουρισμού και της ναυτιλίας, και με τόσο μειωμένη κίνηση στους δυο αυτούς κλάδους, δεν είναι παράξενο που η Ελλάδα έχει ακόμα σχετικά λιγότερους θανάτους από την πανδημία. Ωστόσο τέτοιες διαφοροποι­ήσεις ανάμεσα στις χώρες θα τείνουν να εξισωθούν.

  Όταν στριμώχνονται οι κυβερνητικοί, λένε πως την ίδια πολιτική εφαρμόζουν Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, παντού. Δεν είναι έτσι;

Καλό είναι να θυμόμαστε πως η Ισπανία και η Ιταλία, που έλαβαν ανάλογα μέτρα, είναι σήμερα στην πρώτη δεκάδα παγκοσμίως των χωρών στην θνησιμότητα από τον κορονοϊό — άρα μάλλον δεν μπορούν να αποτελέσουν πρότυπο προς μίμηση. Τις μέρες αυτές δε, η Γαλλία ξεπέρασε σε θνησιμό­τητα τη Σουηδία, που τόσο είχε επικριθεί την άνοιξη.

 Η κυβέρνηση εκβιάζει τον κόσμο, λέγοντας πως θα πάμε σε lockdown επειδή δεν πειθαρχούν στα μέτρα. Ποια είναι η γνώμη σου;

Η πολιτική του lockdown αποδείχτηκε μια τραγική αποτυχία από άποψη δημό­σιας υγείας: απέτυχε να δι­ασφαλίσει εκείνο στο οποίο αποσκοπούσε ήτοι τον έλεγχο της επιδημίας. Εί­ναι μια αποτυχημένη πο­λιτική αγνώστου πατρός, καθώς κανένας ακόμα δεν το παραδέχεται και σε κανέναν δεν καταλο­γίζεται. Παρά τις φρούδες ελπίδες περί εμβολίου κ.λπ., είναι πλέον προφανές σε ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του λαού ότι αυτές οι πολιτικές ούτε είχαν ούτε έχουν κανένα νόημα. Οι πολιτικές του lockdown είναι η χειρότερη μορφή άρνησης της επιδημίας: το εμπόριο ελπίδας ότι είναι δυνατόν τάχα να αποφύγουν οι κοινωνίες το επιδημικό κύμα. Αντιθέτως θα έπρεπε οι κοινωνίες, αποδεχόμενες ότι η επιδημία θα εξελιχθεί, να επενδύσουν στην ενίσχυση της  ανθεκτικότητάς τους, στην προστασία των ευάλωτων και στην αλληλεγγύη στους πληττόμενους. Όλα τα υπόλοιπα εκπορεύο­νται από άλλες οικονομικές ή πολιτικές σκοπιμότητες.

 «Ναι, αλλά αυτό λένε οι ειδικοί» είναι η μόνιμη επωδός κυβέρνησης και ΜΜΕ...

Ποιοι ακριβώς; Οι πληρωμένοι πλασιέ των πολυεθνικών που ανταμείφθηκαν από τους εργοδότες τους με μια προβε­βλημένη θέση σε κάποιο πανε­πιστήμιο; Οι καλοταϊσμένοι με προγράμματα κρατικοδίαιτοι «επιδημιολόγοι» που δεν βρί­σκει κανείς μισή πραγματικά επιστημονική δουλειά στο βιογραφικό τους; Οι επαγγελματίες δημοσιοσχεσίτες του peer review; Είναι πραγματικά εντυπωσιακή η παλινδρόμηση σε συντηρητικές οπτικές στον δημόσιο λόγο της Αριστεράς στις μέρες μας: για παράδειγ­μα, διαβάζει κανείς σε ιστότοπους που ευαγγελίζονται τον κομμουνισμό, άρθρα που προ­τρέπουν σε πανεθνικά προ­σκλητήρια με τη συμμετοχή της Εκκλησίας και των μεγάλων ιδιωτικών ομίλων υγείας! Η πιο οξυδερκής, ριζοσπα­στική και ταξική τοποθέτηση στην εγχώρια συζήτηση δημοσιεύεται αυτόν τον καιρό σε ιστοσελίδες όπως η avantgarde2009 ή η serajevomag, ενώ αρκετές οργανώσεις της Αριστερός μοιάζουν να έχουν προσχωρήσει στην ηγεμονία της αστικής ιδεολογίας...

Η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα προκαλούν ανεργία, φτώχεια, στρες. Ποιες είναι οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις και τι προβλήματα υγείας μπορούν να προκαλέσουν;

Οι επιπτώσεις και σε νοσηρότητα και σε θνησιμότητα των μέτρων του lockdown θα είναι πολύ μεγαλύτερες από ό,τι της επιδημίας αυτής καθαυτής. Η πτώση του ΑΕΠ παγκοσμίως (και εγχωρίως) και η ταυτόχρονη αποσάθρωση κάθε πλαισίου προστασίας της εργασίας θα προκαλέσουν εκατομμύρια θανάτους κυρίως από καρδιαγγειακά, κακοήθεις νεοπλασίες και μεταβολικό σύνδρομο την επόμενη δεκαπενταετία. Επίσης, η παραμέληση ιατρικών προβλημάτων στον καιρό της πανδημίας έχει ήδη προκαλέσει σημαντικό αριθμό θανάτων.

 Έχουν καταγραφεί αυξημένες τάσεις αυτών των ψυχοκοινωνικών πιέσεων στον πληθυσμό;

Φυσικά, έχουμε ήδη σε όλη την Ευρώπη αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας, καταθλιπτικών και αγχωδών διαταραχών και των κοινωνικών προβλημάτων που σχετίζονται με ακραία φτώχεια. Σε κάποιες χώρες έχουν ληφθεί μέτρα. Στην Ελλάδα έχουν γίνει περισσότερο επικοινωνιακού χαρακτήρα παρεμβάσεις.

Πώς συνδέονται οι επιπτώσεις της πανδημίας με την κοινωνικο-οικονομική θέση των εργαζομένων;

Οι επιπτώσεις και της πανδημίας και των μέτρων αντι­μετώπισής της -που είναι οι περισσότερες- έχουν ξεκάθαρα ταξικό πρόσημο. Δεί­τε για παράδειγμα τις ΗΠΑ, στις οποίες υπήρχαν πριν την επιδημία 70 εκατομμύρια ανασφάλιστοι ή μισοασφαλισμένοι: είναι διαφορετικού επιπέδου η ευαλωτότητα κάποιου που πάσχει π.χ. από διαβήτη, αλλά λαμβάνει φροντίδα και συστηματικά αγω­γή κ.λπ., από κάποιον που γενικά ο διαβήτης του είναι αρρύθμιστος. Σήμερα έχουμε ήδη στοιχεία για το γεγονός ότι οι θάνατοι είναι πολύ περισσότεροι στα φτωχότερα στρώματα. Κι ακόμα: η θνησιμότητα από τον ιό αφορά βασικά ηλικιωμένους και χρονίως πάσχοντες. Κάνει λοιπόν εντύπωση που κανένα υποκείμενο της Αριστεράς δεν προβάλει τον αυτονόητο πολιτικό στόχο της μείωσης των ορίων συνταξιοδότησης, της αποκατάστασης του επιπέδου των συντάξεων γήρατος και αναπηρίας σε αξιοπρεπή επίπεδα, έτσι ώστε οι άνθρωποι σε αυτές τις ηλικίες να μπορούν να ζουν στην κοινότητα και όχι σε γηροκομεία, χωρίς να αναγκάζονται να εκτίθενται στην καθημερινή έξοδο για το βιοπορισμό τους. Γιατί;