ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ

 

Στις μέρες μας αποδεικνύεται πόσο προφητική και επίκαιρη ήταν η φράση του Hobsbawm  «η εναλλακτική λύση απέναντι στην ανάγκη αλλαγής της κοινωνίας θα είναι το έρεβος».

Η αφήγηση της  οικονομικής θεωρίας του Keynes  φαίνεται ότι δεν έχει απομακρυνθεί εντελώς από τις σκέψεις των πανταχού οπαδών του  αλλά και των πολιτικών ηγετών της Ε.Ε., ακόμα και σήμερα. Η κυρίαρχη ιδεολογία  των δεκαετιών  του 70 και 80 για συνύπαρξη δημόσιου τομέα με τον ιδιωτικό με τον  πρώτο να παρεμβαίνει συνεχώς στα χωράφια του δεύτερου, ενισχύοντας την όλο και μειούμενη ζήτηση, φαίνεται ότι αρχίζει να ξαναγεννιέται.

Δεν είναι λίγοι οι νοσταλγοί που ονειρεύονται την χρυσή εποχή του καπιταλισμού σαν όνειρο - φαντασίωση,  σαν κρυφή επιθυμία των καπιταλιστών. Καθώς τα πράγματα για τον ίδιο τον καπιταλισμό δυσκολεύουν, το μόνο σίγουρο είναι ότι πρόκειται για μια  επανεκκίνηση του καπιταλισμού, ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, ένα «νέο καπιταλισμό της επιτήρησης» όπως αρέσκεται να αυτοαποκαλείται σε  οικονομικούς κύκλους, μια απειλή για την Δημοκρατία  με άμεση αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, ένα  ρεύμα  που αρχίζει να ξεφεύγει από τις φαντασιώσεις και τις συζητήσεις και προχωράει  ένα βήμα παραπέρα ξετρελαίνοντας τους εραστές του συστήματος.

Στις ΗΠΑ  όπου από τις αρχές του 2020 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν πτωχεύσει, το ίδιο και στην πανίσχυρη Γερμανία, δεσπόζουν τα φαντάσματα  των επιχειρήσεων- ζόμπι που δεν μπορούν πλέον να καλύψουν τα έξοδα τους ενώ είναι τεράστιο το ποσοστό ανεργίας και η εκτίναξη του χρέους  πλανιέται δυσοίωνα πάνω από την υδρόγειο. Αιτία τα χαμηλά επιτόκια των τραπεζών που αύξησαν τον δανεισμό αλλά και τα χρέη. Νέα φούσκα ; Νέο οικονομικό κραχ ; Αυτό μένει να αποδειχθεί.

Η νέα πραγματικότητα σταδιακά υποτίθεται μας απομακρύνει από τα δεσμά των αλυσίδων του νεοφιλελευθερισμού ακολουθώντας τον σίγουρο δρόμο των υποτιθέμενων κρατικών παρεμβάσεων Κευνσιανής έμπνευσης. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι τελικά  αντί για αποτροπή της κρίσης οδηγηθήκαμε σε νέα αδιέξοδα και πολιτικές λιτότητας τύπου Θάτσερ. Σήμερα πλέον με την επιβάρυνση της εξάπλωσης της πανδημίας και τις αποτυχημένες προσπάθειες διαχείρισης κρίσεων από τις κυβερνήσεις, οι αγορές οδηγούνται σε μεγάλη φθορά  με ορατό πλέον κίνδυνο  την κατάρρευση τους ενώ επανερχόμαστε στις γνώριμες αντιφάσεις του κρατικού παρεμβατισμού. Οι τράπεζες ως δεσμοφύλακες του συστήματος ρίχνουν ακόμα μία φορά τα επιτόκια  για να ωθήσουν κυβερνήσεις και καπιταλιστές στην πολυπόθητη ρευστότητα αλλά και σε νέο  δανεισμό, στέλνοντας τον λογαριασμό  στα γνωστά υποζύγια: την εργατική τάξη.  Η έκθεση του ΟΗΕ για την παγκόσμια οικονομική κατάσταση του έτους 2019 κατέγραψε την ισχνότερη ανάκαμψη της δεκαετίας. Το παγκόσμιο χρέος αναμένεται να αυξηθεί φέτος κατά 20 τρις ενώ δεν διαφαίνεται καμιά πρόβλεψη για ανάκαμψη άρα  και η έξοδος από την ύφεση αναβάλλεται για άλλη μια φορά. Η ανικανότητα διαχείρισης της κρίσης στην ΕΕ ειδικά  εν μέσω της  πανδημίας αποδείχτηκε και πάλι αναποτελεσματική ενώ τα σενάρια για βραχυχρόνια κρίση και σύντομη έξοδο από αυτήν-μια άποψη που και η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση Μητσοτάκη υποστηρίζει- είναι σκέτη κοροϊδία. Τρία πολιτικά σενάρια είναι εμφανή στον νέο αυτό καπιταλιστικό σενάριο: Πρώτον,  η σύνθεση ενός  άκριτου νεοφιλελευθερισμού, δεύτερον, σχέδια ανάπτυξης ενός  «πράσινου καπιταλισμού» και εμπορευματοποίησης του περιβάλλοντος και τρίτον, πολιτικές συμμαχίες μεταξύ αστικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων όπως  Podemos, DieLinke, SPD. Ασφαλώς δεν πρέπει να παραβλέπουμε τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες για την φορολογική εναρμόνιση των χωρών.  Θυμίζουμε εδώ την απόφαση της Συνόδου Κορυφής το καλοκαίρι όπου οι αστικές φυλλάδες οργίαζαν  γράφοντας για «μνημειώδης αποφάσεις» και ότι η «Ευρωπαϊκή ενοποίηση βαθαίνει».  Ασφαλώς και βαθαίνει όσον αφορά στους σκοπούς των χρηματιστηριακών αλλαγών, την άνοδο των μετοχών εταιριών υψηλής τεχνολογίας  όπως η Αpple και η Microsoft. To σύστημα νομοτελειακά τείνει να επιστρέψει στον εγγυημένο πλέον κρατικό προστατευτισμό.

Αυτή η στροφή συνδέεται με την όξυνση  των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών σε μία νέα παγκόσμια σκακιέρα προσανατολισμένη σε τρείς στόχους: στρατιωτικό ενεργειακό και οικονομικό πεδίο. Πίσω από τα μεγάλα ιμπεριαλιστικά κράτη κάνουν δειλά-δειλά την εμφάνιση  τους και μικρότεροι ΥΠΟιμπεριαλισμοί -  πάντα με εχθρικές και επιθετικές διαθέσεις. Η όξυνση των ανταγωνισμών επεκτείνεται στο πεδίο κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου όπου εδώ πρωταγωνιστούν οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες ενέργειας  MOBIL, EXXON, SHELL με έναν και μοναδικό στόχο: την αρπαγή του ορυκτού πλούτου των χωρών με κάθε τρόπο-ακόμα και με πόλεμο. Για τις μεγάλες  και συνεχώς αυξανόμενες πολεμικές ανάγκες των ισχυρών ιμπεριαλιστικών κρατών, τα περί «πράσινου καπιταλισμού» και ΑΠΕ θυσιάζονται στο κυνήγι ανεύρεσης νέων κοιτασμάτων ορυκτών καυσίμων. ΟΙ ΗΠΑ- ως καλύτερος πελάτης πετρελαίου στον κόσμο-είναι και αυτός που ρυπαίνει  περισσότερο. Όλο και περισσότεροι ονειρεύονται την επέκταση των συνόρων της Ευρώπης, ακόμα και μέχρι την θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Άρα λοιπόν, οι οπαδοί της πολλά υποσχόμενης καπιταλιστικής ολοκλήρωσης, της αυταπάτης όπου ο καπιταλισμός θα επιστρέψει «καλύτερος και πιο δίκαιος  για την ανθρωπότητα», ασφαλώς και γελιούνται.

«Εάν  εφαρμοσθεί αυτό το σχέδιο, τότε θα υπάρξει ένα μεγαλύτερο επίπεδο χάους και παρακμής των συστημάτων που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη πόλωση, εθνικισμό, ρατσισμό, αυξημένες κοινωνικές αναταραχές και συγκρούσεις»-όπως αναφέρει ο Klaus Schwab- «με μία εργατική τάξη αλυσοδεμένη και υποταγμένη στις ορέξεις των καπιταλιστών».  Με την προοπτική μιας τέτοιας  νέας πραγματικότητας, τα σενάρια διαφαίνονται εφιαλτικά. Αυτό που σήμερα απαιτείται επιτακτικά, είναι ένα ισχυρό εργατικό κίνημα με αντικαπιταλιστική κατεύθυνση ικανό να αναδείξει νέες δυνάμεις και πρωτοπορίες,  να αλλάξει τους συσχετισμούς  στο κίνημα και στην αριστερά ώστε αυτή να γίνει όλο και πιο επίκαιρη, δυναμική  και αποτελεσματική. Μια αριστερά  έτοιμη να εμπνεύσει  και  να οδηγήσει στην ταξική σύγκρουση και την ανατροπή.

 

Πηγές :

1.Τhe nextrecession.wordpress.com

2.Περιοδικό ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΕΠΤ-ΟΚΤ 2020

3.ΚΡΙΣ ΧΑΡΜΑΝ  Καπιταλισμός ζόμπι Αθήνα 2011 σελ.  213

4.www.in.gr  18/8/2020 Aνοικοδόμηση της Ευρώπης μετά την πανδημία