Η Σιωπηλή Επανάσταση:  μια συλλογική έκφραση ανυπακοής με φόντο την Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας

ΕΦΗ ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΥ

Ένα εφηβικό δράμα που ξεφεύγει από τα στενά όρια του είδος και καταλήγει σε μια  (καλό )ζυγισμένη κριτική του ψυχροπολεμικού κλίματος του 1950.

Το Βερολίνο του 1956 αποτελεί το κάδρο αυτής της εφηβικής αλλά καθόλα ώριμης ιστορίας, βασισμένης σε πραγματικά γεγονότα. Μόλις πέντε χρόνια πριν την κατασκευή του τείχους του Βερολίνου και με το ψυχροπολεμικό κλίμα να διαπερνά κάθε έκφανση της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, δυο παιδικοί φίλοι και συμμαθητές θα υποκινήσουν μια πολιτική κίνηση στο σχολείο τους που αρκεί για να ξεδιπλώσει έναν κυκεώνα γραφειοκρατίας και παραλογισμού από πλευράς του καθεστώτος. Απροσδόκητα καλές ερμηνείες και μια άριστη φωτογραφία πλαισιώνουν αυτό το φιλμ που στερείται ωστόσο δραματικής κορύφωση.

Η αλήθεια είναι ότι η ταινία του Λαρς Κράουμε δεν πρωτοτυπεί από άποψη περιεχομένου ή εξέλιξης των χαρακτήρων και με βάση τους δυο νέους δομεί διάφορες αντιθέσεις προκειμένου να προχωρήσει την πλοκή. Τα δυο αγόρια αρνούνται να αποδεχτούν την «προπαγάνδα» της σοβιετόφιλης πλευράς και αρχικά από περιέργεια προσπαθούν να ενημερωθούν για τις διεθνείς εξελίξεις στις ημιαπαγορευμένες βόλτες τους στο Δυτικό Βερολίνο.  Ενθουσιασμένοι από τον αέρα «ελευθερίας» που τους προσφέρει η δυτική πλευρά, προσπαθούν να διαμορφώσουν πολιτική άποψη μέσα σε αυτήν την ταραγμένη περίοδο  και καταλήγουν να αποκτούν περισσότερα ερωτηματικά και δυσπιστία για την κατάσταση στην ανατολική πλευρά. Με αφορμή την εξέγερση στην Ουγγαρία ενάντια στην σοβιετική επιρροή, που πυροδοτήθηκε από μαθητικές κινητοποιήσεις, οι δυο φίλοι αποφασίζουν να σταθούν αλληλέγγυοι και έτσι πείθουν την υπόλοιπη τάξη να κρατήσουν ενός λεπτού σιγή με πρόσχημα την είδηση του θανάτου ενός διάσημου ποδοσφαιριστή στις συγκρούσεις με τον σοβιετικό στρατό. Αυτή τους η πράξη κρίθηκε ως αντεπαναστατική από την διεύθυνση, κινητοποιώντας τελικά όλο το γραφειοκρατικό μηχανισμό και φτάνοντας μέχρι τον Υπουργό Παιδείας.

Μπορούμε τελικά να μιλάμε για μια αντικομουνιστική ταινία; Σίγουρα τίθεται μια σωρεία προβληματισμών για τον χαρακτήρα του καθεστώτος, ωστόσο δεν παραγράφεται η προσπάθεια οικοδόμησης μιας απελευθερωτικής κατάστασης που θα καταργεί την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και θα συντελέσει στην αυγή μιας νέας εποχής για τα επαναστατικά κινήματα. Κορυφαία στιγμή της ταινίας είναι ο σπαραγμός του διευθυντή του σχολείου που μη μπορώντας να διαχειριστεί το ανεξέλεγκτο της κατάστασης, εξομολογείται την προσωπική του ιστορία και καταλήγει σε μια ειλικρινή εξομολόγηση της προσφοράς του σοσιαλισμού στους ανθρώπους του μόχθου: από αγρότης και αγράμματος που λύγιζε κάτω από τον καπιταλιστικό ζυγό, οργανώθηκε στο Κόμμα, μορφώθηκε ενώ δεν θα του δινόταν ποτέ άλλοτε η ευκαιρία και τελικά ανυψώθηκε συνολικά ως άνθρωπος. Αποδεχόμενος τις προβληματικές και τις λάθος απολήξεις, καταλήγει ότι η εργατική τάξη πρέπει να εναποθέτει όλες τις ελπίδες της και να καταβάλλει κάθε προσπάθεια και μέσο για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, ως το μόνο σύστημα που μπορεί να την φέρει σε καλύτερη θέση. Επομένως, η ταινία δεν καταφεύγει σε μια μονόπλευρη στηλίτευση όπως προέβη το κατά τ’ άλλα αριστουργηματικό έργο «Οι ζωές των Άλλων» ούτε όμως απεμπολεί οποιοδήποτε πολιτικό σχόλιο για χάρη του αισθητικού, όπως έγινε εν μέρει με το πρόσφατο φιλμ «Ψυχρός Πόλεμος», αλλά αναμετριέται άνισα με την κυρίαρχη  έκφρασης της ιστορικής μνήμης και παρασύρεται από αυτήν.

ΠΗΓΗ :prin.gr