Ο πόλεμος κατά των φτωχών και των προσφύγων

Γιώργος Τσιάκαλος  

Ο Γιώργος Τσιάκαλος δίνει την εικόνα από το κίνημα αλληλεγγύης των “εκατοντάδων χιλιάδων” που στηρίζουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες.

Θα προσπαθήσω να διηγηθώ την ιστορία της τραγωδίας των προσφύγων με τα απλά λόγια που θα χρησιμοποιούν οι απλοί άνθρωποι κάποια μέρα στο μέλλον για να περιγράψουν τις ιδέες και τις συμπεριφορές που κυριάρχησαν στην Ευρώπη στις δικές μας ημέρες. Τότε που στην εξιστόρηση ο χρόνος θα πυκνώνει, δηλαδή αυτό που συμβαίνει σήμερα θα βρίσκεται ακριβώς δίπλα σ’ εκείνο που συνέβη 20 και 30 χρόνια πριν και προμήνυε τις εξελίξεις, χωρίς οι άνθρωποι να το αντιλαμβάνονται.
Η «Ηθική της Αγοράς»
Το 1997 ξεκίνησε στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών μια πρωτοβουλία κρατών και οργανώσεων που πήρε το όνομα «Ιωβηλαίο 2000». Ήταν οι μέρες που οι άνθρωποι, ιδιαίτερα στις πλούσιες χώρες, ετοιμάζονταν να υποδεχτούν τη νέα χιλιετία. Όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες «συμβολικές» ημερομηνίες, πολλά ήταν τα σχετικά δημοσιεύματα και γεμάτες προσδοκίες οι συζητήσεις για το τι καινούριο θα φέρει η νέα χιλιετία. Κυριαρχούσε πάντως η αισιοδοξία ότι –δεν μπορεί!- θα έχουμε μάθει από όσα συνέβησαν στο παρελθόν, θα έχουμε στη μνήμη μας ζωντανούς τα εκατομμύρια νεκρούς τόσων πολέμων και τα δισεκατομμύρια ανθρώπων που έζησαν πάνω στη γη χωρίς ούτε μια φορά στη ζωή τους να έχουν χορτάσει. «Τώρα, τα πράγματα μπορούν να γίνουν καλύτερα» βεβαίωναν όλα τα στοιχεία.
Πράγματι, η εποχή μας εδώ και μερικές δεκαετίες χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ενός πρωτοφανούς παράδοξου, το οποίο αποτελεί ταυτόχρονα το μεγαλύτερο κοινωνικό και πολιτικό σκάνδαλο που έχει υπάρξει ποτέ. Από τη μια μεριά, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας παράγονται τόσα πολλά αγαθά που, εάν κατανέμονταν με σχετικά δίκαιο τρόπο, δε θα πεινούσε κανένας άνθρωπος πάνω στη γη. Το σύνολο των αγαθών είναι τόσο μεγάλο, ώστε η ανθρωπότητα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει ακόμη και την περίπτωση της εμφάνισης των επτά πληγών του Φαραώ σε παγκόσμια κλίμακα. Από την άλλη πλευρά, ο αριθμός των ανθρώπων που πεινούν και πεθαίνουν από ασιτία είναι ο μεγαλύτερος που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα. Υπολογίζεται ότι 800 εκατομμύρια άνθρωποι δεν θα σηκωθούν ποτέ από το «τραπέζι» έχοντας χορτάσει (πάντα το φαγητό τους θα είναι λιγότερο), και 200 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών υποφέρουν από έλλειψη πρωτεϊνών. Υπολογίζεται ότι κάθε δευτερόλεπτο πεθαίνουν τρεις άνθρωποι από την πείνα, στην πλειοψηφία τους βρέφη και μικρά παιδιά.
Μία από τις σημαντικότερες αιτίες που στις χώρες αυτές η πείνα αποτελεί ενδημικό φαινόμενο εντοπίζεται στο γεγονός ότι η γη δεν καλλιεργείται για τις ανάγκες του πληθυσμού, αλλά για την παραγωγή πρώτων υλών και προϊόντων που αγοράζουν και καταναλώνουν οι αναπτυγμένες χώρες. Συνεπώς, η πείνα είναι αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η παγκόσμια οικονομία – ένας τρόπος λειτουργίας από τον οποίο κερδίζουν τα μονοπώλια που δραστηριοποιούνται εκεί, ωφελούνται εν μέρει οι κάτοικοι των αναπτυγμένων χωρών και καταδικάζονται σε πείνα εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων στις φτωχές χώρες.
Αυτά έπαιρνε υπόψη της η πρωτοβουλία «Ιωβηλαίο 2000» και πρότεινε στα πλούσια κράτη να διαγράψουν τα χρέη που είχαν σ’ αυτά οι 15 φτωχότερες χώρες της Αφρικής, και, εφόσον αυτό συνέβαινε, τότε δύο εκατομμύρια μικρά παιδιά σ’ εκείνες τις χώρες θα μπορούσαν κι αυτά να δουν, μαζί με όλους τους άλλους ανθρώπους, την ανατολή της νέας χιλιετίας. Αν όμως δεν διέγραφαν τα χρέη, τότε δύο εκατομμύρια παιδιά θα πέθαιναν από την πείνα μέχρι το έτος 2000. Παρεμπιπτόντως: το σύνολο των χρεών ήταν ισόποσο με το κόστος ενός σύγχρονου βομβαρδιστικού αεροπλάνου που χρησιμοποιούσαν οι ΗΠΑ στον πόλεμο του Ιράκ. Δηλαδή, ποσό μηδαμινό σε σχέση με τις οικονομικές δυνατότητες που είχαν και έχουν οι πλούσιες χώρες.
Τα πλούσια κράτη απάντησαν αρνητικά στην πρόταση, και οι στατιστικές κατέγραψαν για άλλη μια φορά «δύο εκατομμύρια βρέφη και μικρά παιδιά πέθαναν από την πείνα».
Αναρωτιούνται πολλοί άνθρωποι, όταν ακούνε γι’ αυτήν την υπόθεση, «μα με ποια λογική και με ποια δικαιολογία μπορεί να πάρει κανείς μια τόσο απάνθρωπη απόφαση;» και η απάντηση που δινόταν ήταν δυστυχώς απλή: «Διότι αυτό επιτάσσει η ‘Ηθική της αγοράς’, που δεν είναι δυνατόν να παραβιάζεται γιατί αλλιώς θα καταρρεύσει η οικονομία». Έτσι, σύμφωνα με αυτή την «ηθική» «όποιος έχει χρέη πρέπει να τα πληρώνει. Εάν και σε έναν μόνο διαγραφούν τα χρέη, τότε όλοι θα απαιτούν το ίδιο, και κανένας δεν θα πληρώνει». Ανάμεσα στα κράτη που συντάχθηκαν μ’ αυτήν την άποψη, αν και το ίδιο δεν είχε δανείσει σε κανέναν και άρα δεν είχε να χάσει τίποτε, ήταν και η 24η –τότε- οικονομική δύναμη του κόσμου: η Ελλάδα. Υπερασπίστηκε κι αυτή την «ηθική της αγοράς».
Γνωρίζουμε τη συνέχεια: 14 χρόνια αργότερα διαπιστώσαμε πια όλες οι Ελληνίδες και όλοι οι Έλληνες ότι όταν επικρατεί αυτή η «ηθική», τα θύματά της δεν περιορίζονται στην Αφρική, στην Ασία και στη Λατινική Αμερική, αλλά οι ανθρωποθυσίες πραγματοποιούνται πια και μέσα στα δικά μας σπίτια. Με θύματα και τα δικά μας παιδιά. Ήταν η στιγμή που αποδείχτηκε ότι οι (λίγοι, είναι αλήθεια!) υποστηρικτές του «Ιωβηλαίου 2000» στη χώρα μας δεν ήταν «αφελείς» ή «ρομαντικοί», όπως χλευάζονταν από τους διαχειριστές της εξουσίας, αλλά, αντίθετα, ήταν οι υπερασπιστές της μοναδικής ρεαλιστικής πολιτικής που, όπως αποδείχτηκε, είχε ανάγκη και ο δικός μας τόπος.
Schengen – Ο πόλεμος κατά των φτωχών του κόσμου
Αυτή ήταν η κατάσταση πριν δύο δεκαετίες, και για τους ισχυρούς του κόσμου αυτονόητη θεωρείτο η μοίρα όσων ανθρώπων έτυχε να γεννηθούν στη σκοτεινή πλευρά του πλανήτη μας: συνοδοί τους στην καθημερινή ζωή έπρεπε να είναι η πείνα, η αρρώστια και ο θάνατος. Όμως, αυτό που δεν υπολόγισαν ήταν εκείνο που γνωρίζουμε από την ανθρώπινη εμπειρία χιλιάδων χρόνων: ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν έχει υπάρξει ούτε μια μάνα που, ενώ διαπιστώνει ότι, το παιδί της θα πεθάνει από την πείνα ή από το όπλο παρακρατικών συμμοριών εκείνη παραμένει καρτερικά στο ίδιο μέρος αποδεχόμενη το θάνατό του. Αντίθετα, το παίρνει στην αγκαλιά της ή από το χέρι και ξεκινάει μια πορεία, πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων, αν είναι απαραίτητο, μέχρι που να βρει ένα μέρος όπου το παιδί της δεν θα απειλείται από θάνατο. Κι αυτό ξεκίνησαν να κάνουν μαζικά οι φτωχοί του κόσμου στη δεκαετία του 1990 - Εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονταν στο δρόμο καθημερινά σε αναζήτηση ενός μέρους όπου θα μπορούσαν να αισθάνονται ασφαλείς. Ένα μικρό ποσοστό αυτών των ανθρώπων αναζήτησε τότε ασφάλεια και στην Ευρώπη. Στην πιο πλούσια περιοχή του πλανήτη.
Όμως οι κυβερνήσεις των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντέδρασαν, επιλέγοντας ως πολιτική απάντηση τη δημιουργία μιας Ευρώπης «φρούριο». Δηλαδή μιας Ευρώπης, με επιχειρήσεις που θα έχουν το δικαίωμα να εγκαθίστανται παντού στον κόσμο (δρώντας χωρίς οποιοδήποτε περιορισμό και κερδίζοντας δισεκατομμύρια), με τους δικούς της πολίτες να έχουν το δικαίωμα να ταξιδεύουν και να κατοικούν οπουδήποτε επιθυμούν, αλλά ταυτόχρονα να είναι αυτή που θα αποφασίζει πόσοι και ποιοι άνθρωποι από τις φτωχές χώρες θα παίρνουν το δικαίωμα να μπουν στο δικό της φρούριο.
Για το σκοπό αυτό έγινε η συνθήκη Schengen που προβλέπει ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών μέσα στην ΕΕ, αλλά περιορισμούς σε όσους έρχονται από άλλες –φτωχές- χώρες. Ο έλεγχος της εισόδου στην ΕΕ ρυθμίστηκε με την υποχρέωση των κατοίκων αυτών των χωρών να διαθέτουν βίζα που εκδίδεται από τις προξενικές αρχές των κρατών της ΕΕ. Κι αυτή δίνεται με αυστηρές –σχεδόν απαγορευτικές- προϋποθέσεις.
Η απόφαση αυτή, όπως ήταν αναμενόμενο, οδήγησε στο φαινόμενο οι άνθρωποι που δεν έπαιρναν βίζα να προσπαθούν να βρουν καταφύγιο στην Ευρώπη μπαίνοντας παράνομα στην επικράτειά της. Στους ανθρώπους αυτούς δόθηκε η επίσημη ονομασία «παράνομοι μετανάστες για οικονομικούς λόγους». Η ακροδεξιά ορολογία στην Ελλάδα εμπλουτίστηκε με τη λέξη «λαθρομετανάστες».
Τρεις ήταν στην αρχή οι βασικές περιοχές εισόδου: η Ισπανία (από τη θάλασσα), η Ελλάδα (από τα χερσαία σύνορα και από το Αιγαίο) και η Γερμανία (από τα ανατολικά της σύνορα, που τότε ήταν προς την Πολωνία και την Τσεχία). Ο αριθμός των ανθρώπων που κατάφερναν να περάσουν τα σύνορα ήταν παντού μεγάλος, ακόμη και στη Γερμανία, παρόλο που αυτή είχε εγκαταστήσει στα σύνορά της προηγμένα τεχνικά μέσα, όπως είναι οι θερμικές κάμερες. Τότε, από την αποτυχία της Γερμανίας να ελέγξει τα σύνορά της έγινε κατανοητό σε όσους και όσες ασχολούνταν με το θέμα, ότι είναι πολύ περιορισμένες οι δυνατότητες των κρατών της Ευρώπης να παρεμποδίσουν τη μαζική είσοδο μεταναστών. (Για τη Γερμανία τα πράγματα άλλαξαν όταν η ΕΕ διευρύνθηκε προς τα ανατολικά της, με αποτέλεσμα τα σύνορα της να μην ταυτίζονται πλέον με τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης).
Η αδυναμία ελέγχου της παράνομης εισόδου μεταναστών δεν οδήγησε την Ευρώπη σε ένα σχέδιο οργανωμένης μαζικής μετανάστευσης, αλλά αντίθετα την οδήγησε στη δημιουργία μιας ειδικής υπηρεσίας, με το όνομα FRONTEX και αποκλειστικό σκοπό την καταπολέμηση αυτού του φαινομένου (κυρίως με συστηματική ανάπτυξη σχετικής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, και παροχή βοήθειας προς τις χώρες εισόδου, όπως είναι η Ελλάδα).
FRONTEX - Ο πόλεμος κατά των φτωχών στον Έβρο και στο Αιγαίο
Παράνομη μετανάστευση με πολύ υψηλούς αριθμούς βίωσε η ελληνική κοινωνία αμέσως μετά την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, και την εποχή εκείνη διαπιστώθηκε και εδώ ότι η «μετανάστευση από ανάγκη» δεν μπορεί ποτέ να ελεγχθεί, παρά μόνο σε περιορισμένο βαθμό. Εκατομμύρια άνθρωποι πέρασαν στην Ελλάδα, έζησαν εδώ για ένα χρονικό διάστημα, οι περισσότεροι επέστρεψαν στην πατρίδα τους μετά από κάποια χρόνια παραμονής, πολλοί άλλοι εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Ελλάδα και αποτελούν κομμάτι της κοινωνίας αυτής της χώρας. Άλλωστε ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς, με την είσοδο των χωρών τους στην ΕΕ (Πολωνία, Βουλγαρία, Ρουμανία), αυτόματα μετατράπηκαν από «μετανάστες» (παράνομοι και νόμιμοι) σε πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν δικαίωμα να διαμένουν σε όποια χώρα της ΕΕ επιθυμούν, ακόμη και να ψηφίζουν στις δημοτικές εκλογές.
Ενώ όμως με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και την εμφάνιση των μνημονίων εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες επέστρεψαν στις πατρίδες τους, με αποτέλεσμα ο αριθμός των μεταναστών που ζουν στη χώρα να είναι ο μικρότερος των τελευταίων 25 ετών, η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε σε συνεργασία με την FRONTEX για έλεγχο της εισόδου από το Αιγαίο, και, κατόπιν, το 2011, σε μία συμφωνία με την Τουρκία, με την οποία ανέθετε στο γειτονικό κράτος την παρεμπόδιση νόμιμης προσέγγισης των ελληνικών συνοριακών σταθμών στους Κήπους και στις Καστανιές (του Έβρου) σε πολίτες χωρών, για τους οποίους απαιτείται βίζα Schengen. Πρόκειται για πράξη που παραβιάζει την ίδια τη συνθήκη Schengen, η οποία προβλέπει για ορισμένες περιπτώσεις τη δυνατότητα παροχής βίζας στα σύνορα. Η συνεργασία αυτή με την Τουρκία ενισχύθηκε με την υπογραφή σχετικής συμφωνίας ανάμεσα στην FONTEX και την Τουρκία στις 28 Μαΐου 2012. Παρεμπιπτόντως: ο αριθμός των ατόμων που επιχειρούσαν να μπουν τότε στην Ελλάδα από τα ανατολικά σύνορα (Έβρου και Αιγαίου) κυμαινόταν ανάμεσα στις 30 και 40 χιλιάδες το χρόνο.
Η παρεμπόδιση της νόμιμης προσέγγισης των συνοριακών σταθμών ήρθε να συμπληρωθεί το 2012 με μία πρωτοφανή, για την Ευρώπη, πράξη: την κατασκευή ενός φράχτη στα σύνορα με την Τουρκία, ώστε να είναι αδύνατη και η παράνομη είσοδος στην ελληνική Θράκη. Πριν από την Ελλάδα μόνον οι ΗΠΑ είχαν κάνει κάτι παρόμοιο στα σύνορά τους με το Μεξικό. Όμως ο «δικός μας φράχτης» είναι ένα πραγματικό τερατούργημα, που ξεπερνάει αυτόν των ΗΠΑ, και, βεβαίως, αυτούς που ακολούθησαν αργότερα στην Ευρώπη: αποτελείται από 6.000 κυβικά μέτρα σκυρόδεμα, 800 τόνους χάλυβα, 20.700 μέτρα συρματοπλέγματος, 140.000 μέτρα κονσερτίνας (δηλαδή, λεπιδοφόρου συρματοπλέγματος) και 210.000 μέτρα σύρματος. Υψώθηκε εκεί όπου τα σύνορά μας με την Τουρκία δεν είναι το ποτάμι, και οι άνθρωποι μπορούν να προσεγγίσουν την ελληνική επικράτεια με τα πόδια (πράγμα που το έκαναν για πολλά χρόνια μετά την κατάργηση των ναρκοπεδίων). Είναι θανατηφόρος και απόρθητος, και γι’ αυτό υποχρεώνει τους πρόσφυγες σε αναζήτηση άλλης εισόδου στην Ελλάδα.
Αυτή άλλωστε ήταν η αποστολή του «σύρματος του ΝΑΤΟ», όπως είναι η ονομασία του, από την αρχή του σχεδιασμού του από τις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις στη Γερμανία στη δεκαετία του 1970. Κατασκευάστηκε και χρησιμοποιήθηκε εσωτερικά στις μεγάλες αμερικανικές βάσεις με σκοπό τη δημιουργία υποχρεωτικής πορείας για πιθανούς «τρομοκράτες εισβολείς» που σε πρώτη φάση θα κατάφερναν να περάσουν τα εξωτερικά εμπόδια. «Απόρθητο» είναι επειδή δεν κόβεται με κανένα εργαλείο, και «θανατηφόρο» διότι ο «εισβολέας» αγκυλώνεται στις λεπίδες του και, καθώς αυτές λειτουργούν σαν αγκίστρι, κάθε κίνηση του οδηγεί σε επιδείνωση της κατάστασής του και, στο τέλος, στο θάνατο από αιμορραγία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι με απόφαση γερμανικού δικαστηρίου απαγορεύτηκε η χρήση του από ιδιώτες ακόμη και εσωτερικά στην ιδιοκτησία τους, ενώ η εταιρεία Mutanox του Βερολίνου αρνήθηκε να το προμηθεύσει στην κυβέρνηση της Ουγγαρίας (για την κατασκευή του γνωστού φράχτη) δηλώνοντας δημοσίως ότι η χρήση του αποσκοπεί αποκλειστικά στη ματαίωση εγκληματικών πράξεων, όμως ένας πρόσφυγας με ένα παιδί στην αγκαλιά του δεν είναι εγκληματίας αλλά θύμα που δικαιούται την προστασία μας.
Η αποτελεσματικότητα του φράχτη στον Έβρο συμπληρώνεται με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα όπως είναι οι θερμικές κάμερες, που ανιχνεύουν κινήσεις προσφύγων στο έδαφος της Τουρκίας -χωρίς η τελευταία να διατυπώνει οποιαδήποτε αντίρρηση!-, μεταφέρουν αυτόματα τα δεδομένα στο κέντρο της ΕΛ.ΑΣ. στην Αθήνα και στην τουρκική αστυνομία στην Ανατολική Θράκη, η οποία στο πλαίσιο της συνεργασίας που ισχύει από τον Μάιο του 2011 προβαίνει στη σύλληψη των προσφύγων. Τα, πανάκριβα στη λειτουργία τους, τεχνολογικά μέσα είναι πολλά, και αυξάνονται καθημερινά, όπως π.χ. οι «τεχνητές μύτες» που ανιχνεύουν το διοξείδιο του άνθρακα από την εκπνοή του ανθρώπου, και οι ανιχνευτές των καρδιακών παλμών.
Συνολικά, πρόκειται για ένα σύνθετο φονικό σύστημα που εγκαθιδρύθηκε στα σύνορα του Έβρου με μοναδικό σκοπό να αποτρέπει κάθε ασφαλή διέλευση από τη χώρα μας προς την Ευρώπη, και να κατευθύνει μετανάστες και πρόσφυγες σε θανατηφόρες διαδρομές. Δηλαδή, στο Αιγαίο.
Ο πόλεμος κατά των προσφύγων
Οι πόλεμοι και η κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά τη λεγόμενη «Αραβική άνοιξη» ήρθαν να προσθέσουν στους πεινασμένους του κόσμου εκατομμύρια ανθρώπων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους για να αποφύγουν το θάνατο που φέρνουν οι εχθροπραξίες. Πολλοί από αυτούς βρήκαν στην αρχή καταφύγιο στις διπλανές χώρες (κυρίως στο Λίβανο στην Ιορδανία και στην Τουρκία) όπου έζησαν –και ζουν- σε καταυλισμούς των Ηνωμένων Εθνών κάτω από άθλιες συνθήκες. Από το 2014 οι συνθήκες αυτές έγιναν ακόμη χειρότερες καθώς τα πλούσια κράτη, όπως οι ΗΠΑ και εκείνα της ΕΕ, περιόρισαν δραστικά την οικονομική ενίσχυση που έδιναν στα Ηνωμένα Έθνη για τη σίτιση των προσφύγων σ’ αυτούς τους καταυλισμούς. Δηλαδή, μετά τους βομβαρδισμούς, την ISIS και τις παρακρατικές συμμορίες ήρθε και η έλλειψη τροφίμων και η πείνα. Έτσι, ως μόνη δυνατότητα επιβίωσης απέμεινε η νέα προσφυγιά –ιδιαίτερα προς την Ευρώπη. Φυσικά μέσω του πιο κοντινού δρόμου, αυτού που περνάει από την Ελλάδα.
Στην Ελλάδα, όμως, η πολιτική των απαγορεύσεων στον Έβρο συνεχίστηκε και το έτος 2015 όταν πια οι άνθρωποι, που απλώς ζητούσαν διέλευση προς την Βόρεια Ευρώπη, αναγνωρίζονταν από τα Ηνωμένα Έθνη (και από τα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ) ως πρόσφυγες. Ακόμα και μετά τον Ιούλιο, όταν χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Σουηδία και άλλες, ανέστειλαν τη συνθήκη Schengen και άνοιξαν τα σύνορά τους αναγνωρίζοντας στους ανθρώπους αυτούς την προσφυγική ιδιότητα, η ελληνική κυβέρνηση συνέχισε να κρατάει κλειστές τις νόμιμες εισόδους στον Έβρο, αναγκάζοντας περισσότερες από 800 χιλιάδες ανθρώπους να πληρώνουν υπέρογκα ποσά σε διακινητές για να μπορέσουν να περάσουν από την Μικρά Ασία στις ακτές κάποιου ελληνικού νησιού. Συνέχισε να το κάνει ακόμη και όταν οι νεκροί έγιναν πολλές εκατοντάδες και αποδείχτηκε ότι ο εξαναγκασμός στη «λύση του Αιγαίου» συνιστά επιβολή «φόρου αίματος» στους κατατρεγμένους. Συνέχισε ακόμη και όταν έγινε φανερό ότι η ίδια δεν ήταν σε θέση να διαχειριστεί στοιχειωδώς το γεγονός ότι με αυτόν τον τρόπο οι πρόσφυγες παρέμεναν στην Ελλάδα κατά μέσον όρο 15 ημέρες (αντί μιας -το πολύ- ημέρας, εάν έρχονταν από τον Έβρο και συνέχιζαν το ταξίδι τους προς την Ειδομένη). Ούτε οι αρνητικές επιπτώσεις αυτής της επιλογής της στην ελληνική οικονομία δεν την έκαναν να αλλάξει τη στάση της (το ΔΝΤ υπολόγισε ότι αυτή διαχείριση του προσφυγικού στοίχισε στην Ελλάδα το περασμένο έτος 300 εκατομμύρια ευρώ).
Τώρα πια, με την πολιτική της αυτή η κυβέρνηση παραβίαζε κατάφωρα τη Σύμβαση της Γενεύης, που δίνει το δικαίωμα σε κάθε άτομο, που κινδυνεύει, να ζητήσει απρόσκοπτα προστασία ή άσυλο (με το αίτημά του να εξετάζεται από τις αρχές της χώρας υποδοχής με βάση τους δικούς της νόμους). Στη συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση, όπου η επιθυμία των ανθρώπων ήταν απλώς να διασχίσουν την Ελλάδα με κατεύθυνση χώρες που δεν είναι μέλη της συμφωνίας Schengen, ισχύει ειδική πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία δίνεται βίζα transit διάρκειας πέντε ημερών.
Τίποτε από τα παραπάνω δεν δέχτηκε να κάνει η κυβέρνηση, αλλά αντίθετα επιδόθηκε σε προσβλητικούς χαρακτηρισμούς όσων πρότειναν τη μόνη ρεαλιστική αντιμετώπιση του θέματος – «αφελείς», «με καλές ιδέες αλλά χωρίς στοιχειώδεις γνώσεις του προβλήματος», «ρομαντικοί», «θεωρητικοί» ήταν οι πιο επιεικείς χαρακτηρισμοί, που γρήγορα συμπληρώθηκαν με συστηματική υποβολή της υπόνοιας για ύποπτα κίνητρα και άνομες επιδιώξεις. Η αντιμετώπιση ήταν και είναι ίδια με εκείνη που είχαν όσοι/ες πριν 20 χρόνια πρότειναν τη διαγραφή των χρεών στις φτωχές χώρες του πλανήτη. Η μόνη διαφορά βρίσκεται στο γεγονός ότι η δικαιολογία δεν είναι πια η «ηθική της αγοράς» αλλά οι αναληθείς ισχυρισμοί για «ύπαρξη ναρκοπεδίων», για «τεχνικά προβλήματα», για «θέματα εθνικής ασφάλειας». Βεβαίως, κανένας από αυτούς τους ισχυρισμούς δεν ισχύει.
Το μόνο που ισχύει είναι ένα ακροδεξιό ιδεολόγημα, σύμφωνα με το οποίο ξένοι παράγοντες –ιδιαίτερα η Γερμανία- επιδιώκουν την «ουδετεροποίηση της Θράκης», και για το σκοπό αυτό θέλουν να χρησιμοποιήσουν μουσουλμάνους πρόσφυγες, οι οποίοι θα εγκατασταθούν στη Θράκη για να αλλάξουν την αναλογία χριστιανών και μουσουλμάνων στον συνολικό πληθυσμό της περιοχής. Πρόκειται για προϊόν ακροδεξιού παραληρήματος, αυτό όμως δεν αλλάζει τίποτε στο γεγονός ότι αποτελεί το μοναδικό επιχείρημα για την εφαρμογή μιας πολιτικής που κάνει το Αιγαίο θάλασσα θανάτου, υπονομεύει τη δημοκρατία, στρατιωτικοποιεί την κοινωνική ζωή, τραυματίζει την ήδη θανάσιμα πληγωμένη οικονομία. Ο σημερινός υπουργός Άμυνας μιλώντας σε προεκλογική εκδήλωση στην Ορεστιάδα στις 6 Ιανουαρίου 2015 δήλωσε: «Η τρόικα δεν είναι τυχαίο ότι συμπεριέλαβε στο πρώτο της μνημόνιο τη μετατροπή της Θράκης και ιδιαίτερα του Έβρου σε ειδική οικονομική ζώνη. Πιστεύουν και νομίζουν ότι θα αφήσουμε να κοσοβοποιηθεί η Θράκη. Κάνουν μεγάλο λάθος».
Αυτού του ιδεολογήματος θύματα υπήρξαν τα εκατοντάδες βρέφη που βρήκαν το θάνατο στα νερά του Αιγαίου. Αυτού του ιδεολογήματος επίσης είναι η προέκταση του φράχτη του Έβρου σε ολόκληρο το Αιγαίο –το «σύρμα του ΝΑΤΟ» στον Έβρο, τα πλοία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο.
Η αλληλεγγύη
Αυτή η κατάσταση δεν αντέχεται - οι θάνατοι στο Αιγαίο, η προσβολή της αξιοπρέπειας των ανθρώπων, η στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας μας. Χρέος μας είναι να την αλλάξουμε, και μπορούμε να την αλλάξουμε. Αυτό έδειξε η πρωτόγνωρη συμπαράσταση εκατοντάδων χιλιάδων Ελληνίδων και Ελλήνων στους/στις πρόσφυγες μέχρι σήμερα. Ας κρατήσουμε στο νου μας έναν αριθμό: το 2015 προσφέρθηκαν στους/στις πρόσφυγες που πέρασαν μέσα από τη χώρα μας τουλάχιστον 36.650.000 μερίδες φαγητού. Από αυτές μόνον 505.000 διατέθηκαν από τον στρατό και περίπου 3- 5% από επίσημες ΜΚΟ. Το θαύμα της αποτελεσματικής συμπαράστασης το έκαναν οι απλοί άνθρωποι της χώρας μας, δημιουργώντας αυθόρμητα χιλιάδες δικές τους μικρές «απιστοποίητες» δομές αλληλεγγύης. Μετά από αυτό, ποιος μπορεί να αμφιβάλει ότι είμαστε σε θέση να αλλάξουμε την κατάσταση;