Περί των εμβολίων (ταξικότητα και υποκειμενικότητα)

 

 Οι φιλόσοφοι έχουν απλά ερμηνεύσει τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το θέμα είναι να τον αλλάξουμε.  (Κάρλ Μάρξ 11η θέση για τον Feurbach)

Τα εμβόλια χωρίς αμφιβολία αποτελούν μια από τις σημαντικότερες επιστημονικές ανακαλύψεις  της ανθρωπότητας  αλλά και αρένα  αντιπαράθεσης μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων. Μέσα λοιπόν σε αυτό το πλέγμα ανταγωνισμού  οι κυβερνήσεις  έχουν επενδύσει την πολιτική τους επιβίωση σε αυτό ακριβώς το εμβόλιο.

Αυτήν την τάση έρχεται να ενισχύσει ο τρόπος που διεξάγεται όλη η συζήτηση γύρω από την υποχρεωτικότητα  του εμβολιασμού.  Διαβάζοντας και παρατηρώντας τις δημοσκοπήσεις το 20% των Βρετανών,  το 49% των Αμερικανών το 30% των Γάλλων αλλά και το 44% των Ελλήνων  δηλώνουν πως δεν θα εμβολιαστούν !!! Αν προσθέσουμε την μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης καθώς επίσης και το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στην Υγεία τα πράγματα γίνονται πολύ σοβαρά.

Την ίδια στιγμή που καταρρακώνονται τα κεκτημένα κοινωνικά δικαιώματα ετών, τώρα θίγονται τα ατομικά ως καθαυτό ανθρώπινα δικαιώματα (όχι απαραίτητα με την έννοια του φιλελευθερισμού) όταν μιλάμε για επίδειξη εμβολιασμού για ελεύθερη μετακίνηση, πρόσβαση στην εργασία, την εκπαίδευση, την άθληση, την ψυχαγωγία κλπ οπότε ασφαλώς πρόκειται για μία αναδιάρθρωση και αυτού του πεδίου.

Η συζήτηση λοιπόν για τα εμβόλια έχει ανάψει για τα καλά:  μια παγκόσμια κατάκτηση της επιστήμης που αποδεδειγμένα σώζει εκατομμύρια ζωές  είναι σήμερα αντικείμενο ανησυχίας,  φόβου και οικονομικών συμφερόντων.  Βέβαια από την άλλη, η επιστημονική έρευνα δεν είναι πραγματικά ουδέτερη, η επιστημονική πρόοδος  είναι μια διαρκής διαδικασία το αποτέλεσμα  της οποίας είναι η γνώση η οποία όμως υπόκειται  σε υποκειμενικό ταξικό χαρακτήρα. Αυτόν τον χαρακτήρα θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε.

Ταξικότητα και υποκειμενικότητα στην επιστημονική γνώση

Οι επιστημονικές έρευνες διεξάγονται γύρω από ένα βασικό ερώτημα το πως και με ποιον τρόπο  δηλαδή θα καλυτερεύσει η διαβίωση αλλά και η επιβίωση του ανθρώπου πάνω στον πλανήτη. Σήμερα,  σχεδόν το 60% της χρηματοδότησης για την έρευνα παρέχεται από ιδιώτες ή μάλλον τεράστιες πολυεθνικές εταιρείες που στόχος τους έχουν προφανώς  το κέρδος άρα και η επιστημονική γνώση μετατρέπεται σε εμπόρευμα εφόσον αποτιμάται σε χρηματική αξία. Οι πολυεθνικές χρηματοδοτούν την επιστημονική ερευνητική  κοινότητα όχι για το κοινωνικό όφελος αλλά πρωτίστως για την κερδοφορία της ανακάλυψης και της πατέντας -έτσι λειτουργεί ο καπιταλισμός σήμερα.  Βλέπουμε λοιπόν ότι  η γνώση και το αποτέλεσμα της έρευνας είναι μεν αντικειμενικά από την φύση τους αυτό όμως που είναι βαθιά ταξικό και που κάνει την διαφορά είναι το τι τελικά επιλέγεται να παρουσιαστεί και να διανεμηθεί στο κοινωνικό σύνολο-μια εφαρμογή με κριτήριο πάντα την κερδοφόρα λειτουργία της αγοράς.

Στην περίπτωση της πανδημίας σήμερα, η γνώση της επιστημονικής έρευνας παράγεται με αστραπιαίες ταχύτητες: βλέπουμε πληθώρα διεθνούς βιβλιογραφίας με άρθρα και μελέτες και δημιουργία  ειδικής πλατφόρμας ενημέρωσης κλπ. Σήμερα οι περιβόητες επιτροπές λοιμωξιολόγων συμπεριφέρονται σαν μαγνητοσκοπημένες εκπομπές επιλέγοντας υποκειμενικά τα μέτρα που θα προωθήσουν οι κυβερνήσεις. Ένα τέτοιο παράδειγμα είχαμε στην Ελληνική επιτροπή με τον τρόπο που συμπεριφέρθηκε αγνοώντας επί της ουσίας τα μέτρα που επιλέχθηκαν σε άλλες χώρες όπως  η αποφυγή οριζόντιας καραντίνας, η προστασία ευπαθών ομάδων, η προστασία εργαζομένων, η ενίσχυση του ΕΣΥ σε όλα τα επίπεδα, της παροχής δωρεάν test κτλ. Η πλειοψηφία των αστικών κομμάτων με εξαίρεση την εξωκοινοβουλευτική αριστερά συντάχθηκε συνειδητά με αυτήν την γραμμή.

Πρόβλημα δεν είναι τα εμβόλια αλλά ο τρόπος που παράγονται και πως διατίθενται

Αναλύσαμε παραπάνω πώς τα εμβόλια υπόκεινται στην λογική της αγοράς και του κέρδους από την στιγμή που δεν αποτελούν κοινωνικό αγαθό και μετατρέπονται σε εμπόρευμα. Σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης όπως αυτής της πανδημίας, το ποσοστό κέρδους είναι πάντα τεράστιο στο πλαίσιο καπιταλιστικού ανταγωνισμού. Τα κράτη είναι οι καλύτεροι πελάτες  των φαρμακοβιομηχανιών παραγγέλλοντας και προκαταβάλλοντας την παραγωγή και την παράδοση των εμβολίων.  Η ΗΠΑ έχει επενδύσει πάνω από 1,5 δις δολάρια στην ASTRAZENECA η ΕΕ συμφώνησε για αγορά πάνω από 300 εκ δόσεων της ΑSTRAZENECA και η Ρωσία έχει παραγγελίες για πάνω από 1 εκ δόσεις σε χώρες όπως η Ινδία και χώρες της Λ. Αμερικής .

Οι δόσεις όμως ούτε επαρκούν ούτε φθάνουν για όλους  σε κάθε γωνία του πλανήτη καθώς σύμφωνα με τον ΠΟΥ μέχρι το τέλος του 2020 πάνω από 80% των εμβολίων είχαν προορισμό τις «πλούσιες» χώρες.   Το ποσοστό εμβολιασμού στην Ελλάδα κυμαίνεται γύρω στο 57% αυτή τη στιγμή (Οκτώβριος, 2021). Μεγάλο μέρος του πληθυσμού στην Ελλάδα παραμένει ανεμβολίαστο όπως Ρομά, άστεγοι, μετανάστες και πρόσφυγες και άλλοι που δεν έχουν πρόσβαση στο ΕΣΥ ενώ σε αυτά προστίθενται και ένα καθόλου ευκαταφρόνητο κύμα αρνητών του εμβολίου.

Τα εμβόλια χωρίς να αποτελούν πανάκεια λύση είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αναστείλουν την πορεία της πανδημίας,  θα μας προστατέψουν από την βαριά νόσο, θα μειώσουν  το ποσοστό θανάτων χωρίς όμως να γνωρίζουμε κατά πόσο είναι ασφαλή σε βάθος χρόνου τελικά. Από την άλλη, ο ιός  μπορεί και να μετατραπεί σε ενδημικό και θα χρειάζονται κάθε χρόνο και νέα εμβόλια. Προς το παρόν  το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε τις απαντήσεις και συμβουλές  της επιστημονικής κοινότητας  που βασίζονται στην έρευνα της εξέλιξης της πανδημίας.

Η Βελγίδα επιστήμονας και ερευνήτρια  Els Torreele σε συνέντευξη της στην ΕL PAIS  καταγγέλλει ότι «η έλλειψη διαφάνειας τροφοδοτεί τους αρνητές των εμβολίων. Αυτή η πανδημία αποκαλύπτει τον τρόπο που λειτουργούν τα πράγματα, ο έλεγχος παραμένει στα χέρια των ιδιωτών  που ελέγχουν την παραγωγή, καθορίζουν τις τιμές, έχουν την πνευματική ιδιοκτησία και οι ίδιοι αποφασίζουν τι θα προωθηθεί και τι όχι σε επιστημονικά περιοδικά αλλά και σε δελτία τύπου μέσω των συστημικών ΜΜΕ. Οι ρυθμιστικοί φορείς υποτίθεται ότι υποστηρίζουν το δημόσιο συμφέρον αλλά στην ουσία δεν υπάρχει διαφάνεια». Και συνεχίζει αποκαλυπτικά «Καθώς η πολιτική υπερισχύει της επιστήμης στον αγώνα για ένα εμβόλιο, ποιος θα προστατεύσει τη δημόσια υγεία; Εάν οι πολιτικοί ηγέτες είναι έτοιμοι να πειραματιστούν με τις καθιερωμένες διασφαλίσεις και την εποπτεία των φαρμακευτικών εταιρειών για τη δική τους πολιτική επιβίωση και γεωπολιτική κυριαρχία; Μόνο η ριζική διαφάνεια των δεδομένων κλινικών δοκιμών και η ανεξάρτητη αξιολόγηση από την επιστημονική κοινότητα και την κοινότητα της δημόσιας υγείας μπορούν να σπάσουν αυτό το επικίνδυνο αδιέξοδο και να διασφαλίσουν την επαρκή προστασία της υγείας και της ευημερίας μας, αποκαθιστώντας παράλληλα την εμπιστοσύνη στα εμβόλια για τον Covid-19.Τα εμβόλια είναι μια παρέμβαση για τη δημόσια υγεία που, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, απαιτεί τη συλλογική συμμετοχή των ανθρώπων. Η εμπιστοσύνη στο σύστημα που δημιουργεί και αξιολογεί την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του εμβολίου είναι πρωταρχικής σημασίας. Ενώ οι εμπορικές συγκρούσεις συμφερόντων αποκλείουν την αυτορρύθμιση από φαρμακευτικές εταιρείες, θα βασιζόμαστε κανονικά σε δημόσιους φαρμακευτικούς ρυθμιστικούς φορείς όπως η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ή ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA). Ωστόσο, τα ίδια τα ιδρύματα που έχουν αναλάβει την προστασία της υγείας και της ευημερίας μας έναντι εμπορικών και πολιτικών συμφερόντων βρίσκονται υπό τεράστιες πιέσεις να επισπεύσουν τις εγκρίσεις».

Την ποιότητα ζωής, την βελτίωση των όρων υγιεινής  και την αύξηση του προσδόκιμου χρόνου ζωής, την έφερε στο προσκήνιο η επιστήμη με την πλατύ ορισμό της έννοιας. Τα φάρμακα όμως-ως προϊόν-τα δημιουργεί ο κόσμος της εργασίας σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα ενώ τα τεράστια ποσά για την έρευνα είναι αποτέλεσμα του πλούτου που παράγεται σε όλο τον κόσμο και τον  υφαρπάζουν οι κεφαλαιούχοι και οι μεγιστάνες των πολυεθνικών  οι οποίες σχεδιάζουν, αναλύουν και παρουσιάζουν τελικά τα επιστημονικά δεδομένα. Ο ολοκληρωτικός καπιταλισμός μας έχει οδηγήσει σε έναν παροξυσμό και σε μια παρωδία ζωής που θα συνεχίσει να υφίσταται αν δεν ανατραπεί ριζικά.

Η ανατροπή όμως προϋποθέτει σύγκρουση

Σε σύγκρουση με το καθεστώς καπιταλιστικής ιδιοκτησίας βρίσκεται το μαχόμενο εργατικό κίνημα καθώς πρέπει να απαιτήσει πρόγραμμα πραγματικά μαζικού και δωρεάν εμβολιασμού και παροχή δωρεάν τεστ αντισωμάτων για όλους, ταυτόχρονα με όλα εκείνα τα πάγια αιτήματα της ενίσχυσης της Δημόσιας Υγείας αλλά και ανατροπής της βάρβαρης καπιταλιστικής πραγματικότητας. Ασφαλώς δεν πρόκειται για ατομική υπόθεση και ατομική ευθύνη και μόνον: ο λαός σώζει το λαό. Σήμερα, η ταξική πάλη που διεξάγεται συμπιέζει το ελατήριο προς τα κάτω  ενώ όλο και σκουριάζει αντί να εκτιναχθεί κάνοντας όλο και πιο αδύνατη την ταξική συμμαχία ελλείψει συνείδησης θα λέγαμε και ικανότητας από την ευρύτερη αριστερά να αναλάβει μια πρωτοβουλία -ταξικής έστω συμμαχίας. Ετσι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ψευτοδιλήμματα όπου τι άλλο μας μένει  εάν δεν μπορεί η αριστερά η λύση θα βρεθεί εκ δεξιών ...