"Των οικοδόμων η καρδιά είναι σα μια πλατεία για γιορτές/ Λαμποκοπάει/ Μα η σκαλωσιά δεν είναι μια πλατεία για γιορτές/ Εκεί ΄ναι λάσπη κι άνεμος και χιόνι..." ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
«Θα πρέπει να δαμάσομε τις
απεργίες». Ομολογεί ο Κων. Καραμανλής τον Μάρτη του 1976 σε μια συνεδρίαση του
υπουργικού του συμβουλίου. Δεν είναι η πρώτη φορά που κυβέρνηση κάνει μια τέτοια απόπειρα να «δαμάσει» την οργή και
τις διεκδικήσεις των εργαζόμενων του υπουργικού του συμβουλίου. Έχουν κυλήσει
σαράντα επτά χρόνια από το πέρασμα στη δημοκρατική διαχείριση μιας διαχείρισης
που αντικατέστησε την επτάχρονη δικτατορία υπό τους συνταγματάρχες. Οι
κοινωνικοί αγώνες συνεχίζουν να βρίσκονται σε έξαρση.
Το 1975 και το 1976 υπήρξαν από
τις πλέον έντονες χρονιές από την σκοπιά των κοινωνικών συγκρούσεων. Οι
κινητοποιήσεις χιλιάδων ανθρώπων στους χώρους δουλειάς προδίδονται μέσα από την συνδιαλλαγή και την
διαπραγμάτευση των κομματικών επιτελείων της αριστεράς και του κυβερνητικού συνδικαλισμού.
Τα εργοστασιακά σωματεία βάσης αποτελούσαν μια επίμονη προσπάθεια από τη μεριά των
κοινωνικών και πολιτικών σχηματισμών, που αντιτίθενται στο κράτος αλλά και
στους κομματικούς μηχανισμούς που προσπαθούν να στήσουν τον έλεγχό τους μέσα στους
χώρους δουλειάς .Το κράτος από τη μεριά του διαβλέπει τους κινδύνους που είναι
δυνατόν να προκύψουν από αυτές τις παρατεταμένες εντάσεις και συγκρούσεις, γι’
αυτό και λαμβάνει άμεσα και δραστικά μέτρα.
Σε ότι αφορά τα κόμματα, τις
συνδικαλιστικές παρατάξεις και τα συνδικάτα, η σχέση μεταξύ τους τα πρώτα χρόνια
της μεταπολίτευσης είναι ιδιαίτερα στενή όταν δεν είναι σχέση υποτέλειας του
συνδικάτου παράταξης προς το κόμμα. Μετά την πτώση της δικτατορίας τα δύο
κόμματα της κομμουνιστικής αριστεράς βρήκαν νέο πεδίο ανταγωνισμού για την
κατάκτηση πολιτικής ηγεμονίας με την ανάπτυξη των αντιδικτατορικών
συνδικαλιστικών παρατάξεων ΑΕΜ (ΚΚΕ εσωτερικού) και ΕΣΑΚ (ΚΚΕ). Ο χώρος του
ΠΑΣΟΚ οργανώθηκε με την συγκρότηση της ΠΑΣΚΕ που γρήγορα ανέπτυξε μεγάλες
δυνάμεις στα εργοστασιακά σωματεία, στις δημόσιες επιχειρήσεις και τράπεζες,
εντάσσοντας στους κόλπους της αρκετούς νέους συνδικαλιστές που εμπνέονταν από
τις ιδέες της συμμετοχής, του εργατικού ελέγχου, ακόμη και της αυτοδιαχείρισης
των εργοστασίων.
Όμως χρειαζόταν και ένα πιο συγκεντρωτικό χτύπημα. Αυτός ήταν ο αντεργατικός
νόμος 330 περί «εργατικών οργανώσεων και συνδικαλιστικών ελευθεριών». Ο νόμος
330/76 ήταν το επόμενο βήμα.
Ο νόμος 330/76 ήρθε ακριβώς για
να κατασταλούν οι άγριες απεργίες και να αναχαιτιστεί η κίνηση για τη
δημιουργία εργοστασιακών σωματείων που πρόβαλε διαφορετικές μορφές οργάνωσης
(όπως το σωματείο κατά επιχείρηση, με αμεσοδημοκρατία και ανακλητότητα των
συντονιστικών επιτροπών) και τρόπους δράσης (στάσεις εργασίας, καταλήψεις
εργοστασίων, εργασιακών χώρων και δρόμων). Παράλληλα διατηρήθηκε ο 3239/55 περί
υποχρεωτικής διαιτησίας και απαγόρευσης απεργίας κατά τη διάρκεια της
διαδικασίας της.
Ο Μάης αυτής της χρονιάς σημαδεύεται από μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις, που κορυφώνονται στις 24 και 25 Μάη. Πρόκειται για την μεγαλύτερη πανεργατική απεργιακή κινητοποίηση εδώ και 10ετίες, ενάντια στον νόμο 330. Η απεργία είναι 48ωρη και την πρώτη μέρα σημειώνει επιτυχία 80-100%. Παίρνουν μέρος γύρω στις 500.000 εργαζόμενοι. Περίπου 100.000 άτομα συμμετέχουν σε συγκέντρωση στην Αθήνα. Υπολογίζεται ότι το 1976 πραγματοποιήθηκαν 575 απεργίες και πήραν μέρος 295 χιλιάδες απεργοί. Στις βίαιες συγκρούσεις που ακολούθησαν τραυματίζονται δεκάδες απεργοί και διαδηλωτές. Συλλαμβάνονται δεκάδες διαδηλωτές και τραυματίζεται θανάσιμα στην Αιόλου η μικροπωλήτρια Αναστασία Τσιβίκα. Βέβαια δεν έλειψαν και οι καλοθελητές όλος ο τύπος της εποχής μιλά για προσχεδιασμένα έκτροπα, για φασίστες, προβοκάτορες όμως αυτοί που αντιστάθηκαν στην βία των κρατικών δυνάμεων καταστολής ήταν απεργοί και διαδηλωτές. Η διατήρηση της επιθυμητής για το κράτος και τα αφεντικά, κοινωνικής ειρήνης, χτίζεται μέσα από την διανομή και αναδιανομή των κοινωνικών χώρων και των ανθρώπων που βρίσκονται σ’ αυτούς. Είναι κάτι που φαίνεται στην ανακοίνωση του ΚΚΕ, όπου ξεκάθαρα μιλά για «κύκλους της ανωμαλίας». Ανωμαλία και ομαλότητα. Δύο λέξεις που ορίζουν την αντικρατική και την κρατική διάσταση. Ομαλότητα είναι η συνεργασία του «επαναστατικού κόμματος» με τις δυνάμεις της κυριαρχίας προκειμένου να στραγγαλίσουν ό,τι δεν μπόρεσε η δικτατορία.
Η μετά το 1981 περίοδος της
διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίζεται από στοιχεία τομής αλλά και
συνέχειας στη σχέση κυβέρνησης, κομμάτων και συνδικάτων. Η στρατηγική του
κράτους δεν είναι πλέον η βίαιη «κατάργηση» του εργατικού κινήματος, αλλά η
διαχείριση μιας πολιτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα σε διάφορα «ταξικά» συμφέρονται
και σε κατηγοριοποιήσεις. Νέες συλλογικές πελατειακές σχέσεις μεταξύ
κυβερνώντων, κλαδικών οργανώσεων και ψηφοφόρων, θα αντικαταστήσουν σε μεγάλο
βαθμό τα παλιότερα ατομικά πελατειακά δίκτυα βουλευτών και πολιτευτών.
Άλλη μια πρωτόγνωρη πρακτική ήταν
αυτή της πολυπληθούς απεργοσπαστικής δράσης, με κυβερνητική και κομματική
στήριξη, που μετέβαλε τα συνδικάτα σε πεδία μάχης με τη συμβολή της «απλής
αναλογικής» του Ν. 1264/82 για τις αρχαιρεσίες των συνδικαλιστικών σωματείων αίτημα
της αντιπολίτευσης .
Με την ψήφιση του Ν. 1365/83 περί
«κοινωνικοποιήσεων» των δημοσίων επιχειρήσεων, και τη μειοψηφική συμμετοχή
εκπροσώπων των εργαζομένων στην Αντιπροσωπευτική Συνέλευση Κοινωνικού Ελέγχου, ,
ολοκληρώθηκε το πλαίσιο μέσα στο οποίο έπρεπε να κινούνται τα κλαδικά
συνδικάτα.
Τώρα η ΝΔ επιστρέφει στον «τόπο
του εγκλήματος». Αν βάλουμε στη θέση των «εξτρεμιστών» που έβαζε στο στόχαστρο
ο “εθνάρχης” Καραμανλής τους «οργανωτές» που στοχοποιεί ο νόμος του Χρυσοχοΐδη ,
καταλαβαίνουμε τι φοβάται ο Μητσοτάκης και η άρχουσα τάξη.
Για άλλη μια φορά, οι απεργίες, η
δύναμη της εργατικής τάξης και του κινήματός της μπορούν να κάνουν κουρελόχαρτο
την κυβέρνηση και τα τερατουργήματά της. Όμως οι κοινωνικές συγκρούσεις και το
πάθος των ανθρώπων έχουν αφήσει μια παρακαταθήκη που δεν μπορεί να ξεχαστεί και
που αποτελεί το στοιχείο της συνέχειας για το σήμερα πέρα από αγκυλώσεις και
στείρες επαναλήψεις.
Ο νόμος 330/76 καταργήθηκε, αφού
για 6 περίπου χρόνια χρησιμοποιήθηκε από το κράτος και τις αριστερές και
Πασοκικές συνδικαλιστικές οργανώσεις ως ο μπαμπούλας, που έκλεινε το δρόμο σε
οποιαδήποτε κοινωνική αντιπαράθεση με το κράτος και τ’ αφεντικά.
Μ’ αυτό το νομικό πλαίσιο και τις
τεχνικές των κομματικών και συνδικαλιστικών μηχανισμών ελέγχου και καταστολής,
έκλεισε ουσιαστικά ένα μεγάλος κύκλος διαδικασιών και ρυθμίσεων προκειμένου να
υπάρχουν τα αποτελέσματα που βλέπουμε στις μέρες μας. Όμως οι κοινωνικές
συγκρούσεις και το πάθος των ανθρώπων έχουν αφήσει μια παρακαταθήκη που δεν
μπορεί να ξεχαστεί και που αποτελεί το στοιχείο της συνέχειας για το σήμερα
πέρα από αγκυλώσεις και στείρες επαναλήψεις.
Οι κοινωνικές συγκρούσεις των
πρώτων χρόνων της «μεταπολίτευσης», διακρίνονταν για τον αυθορμητισμό, την
αμεσότητα και την αδιαλλαξία. Συνθήκες χρήσιμες, που δεν πρέπει να λησμονούνται
από τους αγωνιζόμενους ανθρώπους. Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν αντιτάχτηκαν στην
οργανωμένη δράση. Και καλά έκαναν. Όφειλαν, όμως, να αντιταχθούν στον
στραγγαλισμό τους από τον οργανωτικό φετιχισμό και στις αλυσίδες των
κινηματικών διαδικασιών.
Πάντως, ποτέ δεν
είναι αργά, όταν η εμπειρία μετρά…
ΠΗΓΕΣ :
https://openeclass.panteion.gr/courses/TMG276/
εφημ. ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.73, Ιούνιος 2008
Το κίνημα ενάντια στο Ν.330: Έτσι μένουν οι νόμοι στα χαρτιά
Λ. Μπόλαρης No 1430 εφημ. ΕΡΓΑΤΙΚΗ
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου