Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΜΥΝΑ

 

Πολιτικοί κρατούμενοι απεργοί πείνας  στην Ανάφη  τον Δεκ. του 1935.Στην μέση διακρίνεται η Αναστασία Νικολαΐδη Φωτογραφία από indymedia.org

Η επιλογή της απεργίας πείνας ως μέσο αγώνα δεν ήταν ποτέ μια κίνηση απελπισίας ούτε μια ‘‘ειρηνική’’ διαμαρτυρία για να προβάλει την θυματοποιήση του απεργού και να αποσπάσει την ευαισθησία και την φιλανθρωπία των "άλλων". Ήταν και θα είναι μια συνειδητή απόφαση αγώνα, μια κραυγή αξιοπρέπειας από τους κρατουμένους στα κολαστήρια της δημοκρατίας, μια μάχη από τους καταπιεσμένους ενάντια στο κράτος , ένας ακόμα αγώνας μέχρι εσχάτων με όλα τα μέσα. Ένας αγώνας που στοχεύει πρωτίστως στον εκβιασμό του κράτος από πλευράς του απεργού πείνας για την πραγμάτωση των αιτημάτων του και έπειτα την ανάδειξη του ζητήματος και την δημιουργία κινήματος αλληλεγγύης .Παρόλο που σε έναν αγώνα ανάλογα με τις συνθήκες και την έκβασή του κρίνεται ο νικητής, στην περίπτωση της απεργίας πείνας, ο νικητής είναι πάντοτε ένας, ο απεργός, είτε με την πραγμάτωση των αιτημάτων του είτε με το θάνατό του.

Γράφει ο Νικηφόρος Κόρακας

Η απεργία πείνας είναι μια πολιτική εκδήλωση διαμαρτυρίας, μια «απόπειρα αργής αυτοκτονίας», η οποία έχει ένα διττό στόχο: ο απεργός καταγγέλλει με την πράξη του τον αυταρχισμό της εξουσίας, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να «μιλήσει» με την ευαισθησία των πολιτών, «σπάζοντας» την αδιαφορία της κοινής γνώμης.

Η χώρα μας διαθέτει πλούσια ιστορία και πάμπολλες περιπτώσεις τέτοιων διαμαρτυριών, οι περισσότερες των οποίων έχουν μια κοινή συνισταμένη: το σωφρονιστικό μας σύστημα.

Από τις δεκαετίες του μεσοπολέμου και τους πολιτικούς κρατούμενους των δικτατορικών καθεστώτων ή απλά των διώξεων για πολιτικούς λόγους, έως το μετεμφυλιακό κράτος, τη χούντα των Συνταγματαρχών, η πολιτική δράση συχνά «τιμωρούνταν» με εγκλεισμό ή εξοβελισμό, όπου η καταπάτηση των ατομικών ελευθεριών αποτελούσε βασική αν όχι την κύρια μορφή «ποινής». Κοινή συνισταμένη όλων των αστικών κυβερνήσεων, κοινοβουλευτικών ή μη, αποτέλεσε ο αντικομμουνισμός, η δίωξη των κομμουνιστών, οι φυλακίσεις ,οι εξορίες,η δολοφονική μανία ενάντια στις εργατικές κινητοποιήσεις. Δεκάδες οι νεκροί επί Βενιζέλου, δεκάδες επί Τσαλδάρη, δεκάδες επί Μεταξά. Στα χρόνια της μεταπολίτευσης η απεργία πείνας αποτέλεσε «όπλο» για κατηγορούμενους και συλληφθέντες για τρομοκρατική δράση, συχνά με αστήρικτες κατηγορίες, αλλά και για μετανάστες-πολιτικούς πρόσφυγες που ζήτησαν άσυλο στη χώρα μας. Φυσικά και για ποινικούς με βασικό αίτημα τη βελτίωση των απάνθρωπων συνθηκών κράτησής τους.Μπορεί για τον πολύ κόσμο μια απεργία πείνας σε φυλακή, μεμονωμένη ή μαζική, να αντιμετωπίζεται ως «φυσιολογικό γεγονός», ωστόσο η ιστορία έχει δείξει πως πολλές από τις βελτιώσεις στη ζωή εντός των κελιών έχουν επιτευχθεί μετά και από τέτοιες ενέργειες.

Για να αντιληφθούμε την μήτρα που γεννά τέτοιες μορφές διαμαρτυρίας που ισοδυναμούν με αυτοεξόντωση, επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουμε τούτο: Το μοναδικό δικαίωμα ενός κρατούμενου που περιορίζεται είναι αυτό της ελευθερίας του. Όλα τα άλλα είναι σε ισχύ. Η φυλακή λοιπόν δεν συνιστά στέρηση δικαιωμάτων, πλην του προαναφερθέντος (σ.σ.: και των πολιτικών δικαιωμάτων, εφόσον το ορίζει η δικαστική απόφαση).

Η βασική αυτή πρόβλεψη, πηγάζει από το ευρωπαϊκό πρότυπου δικαίου, σύμφωνα με το οποίο ο κρατούμενος απολαμβάνει όλων των δικαιωμάτων του ακριβώς γιατί στόχος είναι η επανένταξή του στην κοινωνία (και μέσω προγραμμάτων προς εκπλήρωση αυτού του στόχου) και όχι απλά και μόνο η τιμωρία του. Αυτό το σκοπό άλλωστε έχουν οι διάφορες διατάξεις περί αδειών των κρατουμένων, της ημιελεύθερης διαβίωσής του, ή την τμηματική έκτιση της ποινής.

Σήμερα στην αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία λείπουν φαινόμενα όπως οι μαζικές δολοφονίες απεργών ή η ύπαρξη κολαστηρίων όπως η Ακροναυπλία, ωστόσο  δεν λείπει η η τρομοκρατία στους χώρους δουλειάς, η παρεμπόδιση της συνδικαλιστικής δράσης, οι απολύσεις όσων ορθώνουν ανάστημα στην εργοδοσία.

Λειτουργούν και δρουν επίσης μια σειρά από φανεροί και αθέατοι μηχανισμοί παρακολούθησης, σχεδιάζονται και αξιοποιούνται προβοκάτσιες σε βάρος του εργατικού κινήματος, ενώ τμήματα του κεφαλαίου στηρίζουν με διάφορους τρόπους τη δράση φασιστικών - ναζιστικών συμμοριών. Σε κάθε περίπτωση, ο ταξικός χαρακτήρας της εξουσίας παραμένει ο ίδιος. Η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η ανεργία, η πείνα, η προσφυγιά, οι πόλεμοι και η ανασφάλεια παραμένουν βασικά - «φυσιογνωμικά» χαρακτηριστικά του καπιταλιστικού συστήματος.

Στις φυλακές ισχύουν εσωτερικοί κανονισμοί λειτουργίας, οι οποίοι, επιχειρώντας να αντιμετωπίσουν την πραγματική κατάσταση πίσω από τα κάγκελα, ουσιαστικά αμφισβητεί ή και προσβάλλει τα δικαιώματα των κρατουμένων, δημιουργώντας μια αντίφαση εντός της φυλακής που, άλλοτε μεν ξεπερνιέται με έναν «συμβιβασμό», συχνά όμως καταλήγει σε σύγκρουση ανάμεσα στη διεκδίκηση δικαιωμάτων και στην προσπάθεια περιορισμού τους. Το αποτέλεσμα είναι απεργίες πείνας, εξεγέρσεις, διαμαρτυρίες κρατουμένων, οι οποίες, όχι σπάνια χρησιμοποιούνται από το σύστημα ως άλλοθι για να αυξηθεί ο αυταρχισμός στις φυλακές.

«Ο κ. Σαντς ήταν απλά ένας κατάδικος ,που επέλεξε να πεθάνει». δήλωσε στις 6 Μάιου η τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Μ. Θάτσερ για το θάνατο του αγωνιστή του IRA Μπόμπι Σαντς που παρόλο που έχασε τη ζωή του ενώ υποστηριζόταν από ένα μεγάλο κίνημα αλληλεγγύης, το κράτος της Βρετανίας δεν έκανε ούτε ένα βήμα πίσω από την πολίτικη της εξόντωσης των ανταρτών του ΙRΑ, με αποτέλεσμα να πεθάνουν και οι υπόλοιποι απεργοί πείνας μετά από λίγους μήνες. Συνεπάγεται λοιπόν, πως η αντίδραση της εξουσίας αλλά και το αποτέλεσμα της απεργίας πείνας εξαρτάται πάντα από πολλούς παράγοντες όπως η «κοινή γνώμη», ο ρόλος των μίντια, η στάση των επαναστατικών κομματιών της κοινωνίας, καθώς και το εκάστοτε κίνημα αλληλεγγύης επιβεβαιώνοντας τα λόγια του Σερζ Ζιλί, ότι “τα μέσα ενδιαφέρονται μόνον από την στιγμή που αρχίζει ο κίνδυνος του θανάτου μετατρέποντας τις υποθέσεις σε καθημερινό ειδησεογραφικό σίριαλ”.

Από την άλλη βεβαίως για να υπηρετηθεί το πνεύμα αλλά και το γράμμα του νόμου, δεν αρκούν οι διακηρύξεις. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, να μιλάς για ατομικές ελευθερίες και θεμελιώδη δικαιώματα, όταν οι ελληνικές φυλακές στενάζουν από τον υπερπληθυσμό.

Πηγές:

Διακήρυξη για τους απεργούς πείνας από την παγκόσμια ένωση γιατρών- https://www.ygeianet.gr/box/cal/21296.pdf

http://tsak-giorgis.blogspot.com/2017/09/1934.html

https://www.rizospastis.gr/story.do?id=10224184

https://www.nostimonimar.gr  1/12/2014