Η ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ (μέρος α)

                           

....Ήταν μακρύς ο δρόμος ως εδώ δύσκολος δρόμος/Τώρα είναι δικός σου αυτός ο δρόμος /τον κρατάς όπως κρατάς το χέρι του φίλου σου/και μετράς το σφυγμό του πάνω σε τούτο το σημάδι /που άφησαν οι χειροπέδες ...!

Απόσπασμα από το καπνισμένο τσουκάλι του Γ. Ρίτσου.

Kάθε χρονο στις 27 Σεπτέμβρη γιορτάζουμε την ίδρυση του ΕΑΜ.Το ΕΑΜ γεννήθηκε μέσα από την φρίκη το χάος την δυστυχία του λαού μας για ελευθερία εθνική ανεξαρτησία και κοινωνική προκοπή με τις βαθιές ρίζες στην συνείδηση του λαού μας το ΕΑΜ ζωντανεύει και πάλι τις μνήμες μας και σήμερα φωτίζει τους αγώνες των χιλιάδων αγωνιστών και εργαζομένων για Ειρήνη Δημοκρατία και Σοσιαλισμό για μία πατρίδα πραγματικά ελεύθερη.

Το φιλοαγγλικό δικτατορικό καθεστώς της 4^ης Αυγούστου θα βρεθεί στο πλευρό των  Άγγλων αντίθετο με την εισβολή της φασιστικής Ιταλίας αλλά και της Γερμανικής επίθεσης εναντίον της Ελλάδας .Μετά την μάχη της Κρήτης κυβέρνηση και Γεώργιος Β΄ θα φυγαδευτούν με την βοήθεια των Άγγλων αφήνοντας το  πεδίο  ανοιχτό και ελεύθερο στους νέους κατακτητές.

Στις 23 Απριλίου του 1941 ο νέος πρωθυπουργός Εμμ .Τσουδερός στο διάγγελμα του αναφέρει:  << Έλληνες καρτερείτε .Έτσι αυξάνουν τα ηθικά κέρδη της χώρας δια των οποίων σύντομα θα ανεγερθεί  η νέα Μεγάλη Ελλάδα >>.Η αστική τάξη δεν έκανε τίποτε άλλο από το να περιμένει την απελευθέρωση της πατρίδας από μακριά μην κάνοντας τίποτε  άλλωστε για αυτό θα φρόντιζε  για δράση και αντίσταση  ο φτωχός και εξουθενωμένος λαός και οι κομμουνιστές. Έτσι πολύ απλά περιγράφουμε την ιστορική συγκυρία της εποχής καθοριστικός παράγοντας το ΚΚΕ που πρόβαλλε και αγωνίστηκε με μεγάλο τίμημα προβάλλοντας την απελευθέρωση της Ελλάδας μακριά από κάθε ιμπεριαλιστική εξέρτηση.

Η Λεσβιακή αντίσταση υπήρξε ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της τοπικής ιστορίας αλλά ελάχιστα προβεβλημένο .Σκοπός του συγκεκριμένου αφιερώματος χωρίς να θέλουμε να παραβλέψουμε τις λοιπές αξιόλογες έρευνες αλλά και την βιβλιογραφία αρκετών ερευνητών  αλλά και των ίδιων των αγωνιστών ,είναι να φωτίσουμε ακόμα περισσότερο τις πιό σημαντικές στιγμές  της αντίστασης του νησιού μας ο αγώνας για λευτεριά έχει αρχίσει από πολύ παλιά και θα τελειώσει όταν ο λαός πάρει την κατάσταση στα χέρια του .

Ιστορικής  σημασίας γεγονός η μεγάλη Οκτωβριανή επανάσταση τόσο  οι ιδέες όσο και το έργο της όπως ήταν φυσικό επέδρασσαν και στην χώρα μας αλλά  και παγκόσμια στην ανάπτυξη του κομμουνιστικού κινήματος.

H Ελληνική Αντίσταση είχε συμβάλλει στην αναπτέρωση του ηθικού του λαού μας στα δύσκολα χρόνια και αποτελεί την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα . Σήμερα αυτός ο αγώνας ενοχλεί την αστική τάξη ενοχλεί η τοξικότητα  και ο αντιιμπεριαλιστικός και διεθνιστικός  χαρακτήρας της.

Όπως ο Γ. Σκούφος αναφέρει στο βιβλίο του Σελίδες του αγώνα …η έννοια της πατρίδας για τον εργατική τάξη και τον λαό δεν ταυτίζεται μόνο με γεωγραφικά και εθνικά σύνορα. Η πραγματική υπεράσπιση τους αναπόφευκτα συνδέεται με την πάλη  κατά της αστικής τάξης εναντίον της  εκμετάλλευσης  και της κοινωνικής  καταπίεσης….εμείς να προσθέσουμε ότι μαζί με τον εθνικοαπελευθερωτικό χαρακτήρα που παρουσιάζει το εαμικό κίνημα συνυπάρχει ασφαλώς  και το ταξικό στοιχείο.

Για πολλούς το ξύπνημα ήταν οδυνηρό.

Ήταν  4 Μαΐου 1941 ημέρα Κυριακή γύρω στις δέκα το πρωί όταν στο λιμάνι κατέφθασαν  τα πρώτα οπλιταγωγά με Γερμανούς στρατιώτες του Γ Ράιχ το Ιθάκη  κα το Οδυσσεύς  υπό την διοίκηση του συνταγματάρχη Φον Σέλβιτς .

Καμία διάθεση αντίστασης δεν υπήρχε ούτε από την διαλυμένη ΣΔΑ ούτε και από τους χωροφύλακες αυτοί ήταν επιφορτισμένοι απλά με την ασφάλεια του καθεστώτος άλλωστε ο εχθρός βρισκόταν αλλού ήταν απόλυτα ταξικός ήταν οι ….κομμουνιστές και οι αντιστασιακοί. Ήρθε η ώρα που η   Εθνικοφροσύνη πετά την μάσκα της ,ο μόνος άλλωστε που είχε διάθεση να αγωνιστεί ήταν ο εξουθενωμένος πιά λαός.

WILLKOMMEN TAPFERE DEUTSCHE SOLDATEN καλώς ήρθατε γενναίοι Γερμανοί στρατιώτες  ΄’έγγραψε ο Γκράβαλης διευθυντής της εθνικοσοσιαλιστικής φυλλάδας ΦΩΣ που από υποστηρικτής του Μεταξά συνεχίζει την ναζιστική του προπαγάνδα.

«Γερμανοί στρατιώται. Τίποται απολύτως δεν μας χωρίζει μεταξύ μας. Αν υπήρξαν πλάναι που μας έφεραν αντιμετώπους προς στιγμήν, αι πλάναι αυτοί θα διαλυθούν και θα διαλυθούν εάν σεις και ημείς το θελήσωμεν. […] Εφέρατε διά λόγους τους οποίους θα ειπεί κάποτε η ιστορία, τον αγκυλωτόν σταυρόν μέχρι των επάλξεων επί των οποίων η ψυχή μας υψώνει και λατρεύει την γαλανόλευκον. […] Γενναίοι του Γ΄ Ράιχ στρατιώται. Καλώς ήλθατε εις την πάντοτε και αιωνίως Ελληνικήν μας Πατρίδα. […] Ημείς σας υποσχόμεθα ένα  πράγμα. Να εργασθώμεν με όλας μας τας δυνάμεις μας διά να σας καταστήσωμεν ευχάριστον την ανάμνησίν της. […] εχθρούς εις τον τόπον ούτον δεν θα εύρητε. Πλανηθέντας ίσως να εύρητε πολλλούς».

Ενώ η διαταγή της ΣΔΑ στις 3 Μάιου 1941 αναφέρει :

«Από της κοινοποιήσεως της παρούσης άπαντες οι κάτοικοι της πόλεως  θα παραμείνουν εν ηρεμία και εις τας οικίας των. Αι περίπολοι διετάχθησαν όπως συλλαμβάνωσι πάντα κυκλοφορούντα και εις περίπτωσιν δυστροπίας κάμωσι χρήσιν των όπλων».

 Το παραπάνω φέρει την υπογραφή του Στρατ. Διοικητή Θ. Καγκούρη  με τις ευλογίες του Μητροπολίτη Ιακώβου.

 Σιγά σιγά η αντίσταση κατά του κατακτητή αποκτούσε γείωση με το λαό και έπαιρνε σάρκα και οστά. Τα πρώτα βράδια της κατοχής νεαρά και αμούστακα παιδιά ξεπετάχτηκαν μέσα από το πάρκο  και πετροβόλησαν τον σκοπό που φύλαγε τα καράβια που έφτασαν οι Γερμανοί. Η πρώτη πράξη αυτοτελούς αντίσταση κατά των κατακτητών

Από την  Ελεύθερη Λέσβο  5/10/1944 διαβάζουμε :

«Είμεθα στη Μυτιλήνη είναι το μέρος που σε τρώει η μαλάρια ο ελώδης και ο κίτρινος πυρετός αυτή είναι η Μυτιλήνη. Είναι το μέρος που αγοράζεις συνειδήσεις για ένα κομμάτι ψωμί. Είναι το μέρος που αγοράζεις τις γυναίκες για φαγητό μόνο .Αυτή είναι η Μυτιλήνη είναι το τέλος της γής ο πρωκτός της γής».

Στίχοι του αιμοβόρου εισαγγελέα Funke του προέδρου του Γερμανικού Στρατοδικείου που αιματοκύλησε την Λέσβο  στα Τσαμάκια  και στο Αεροδρόμιο .Σαράντα  μήνες κράτησε η ναζιστική κατοχή στην Λέσβο 17 επίσης καταγεγραμμένες εκτελέσεις 42 θύματα πάντα με την ίδια κατηγορία <<διέπραττε κλοπάς>> ή <<μεταχειρίζετο περίστροφον>> <<ετυφεκίσθη παρά των Γερμανικών Αρχών >>.

Τι κάνουμε ; χρειάζεται να οργανωθούμε

Σιγά σιγά ο σπόρος της  Αντίστασης πέφτει στην γη  τον Απρίλη του 1941 φτάνει στην Μυτιλήνη μία από τις μεγαλύτερες μορφές του Λεσβιακού επαναστατικού κινήματος ο Γρηγόρης Κουντουρέλλης γεννηθείς στην Αγιάσσο δραπέτης από το σανατόριο των φυλακών Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης ,όταν οι Γερμανοί τον Απρίλη μπήκαν στην Θεσσαλονίκη ,ο σπόρος της αντίστασης έπεσε στο χώμα του νησιού. Σιγά σιγά στήνεται και ο πρώτος πυρήνας με τους Παπαγιαννόπουλο τον ιατρό ,Γ .Τσαγκαρέλλη , Λουίζο και Σταμ. Πατλάκα επίσης η δράση επεκτείνεται στο ανταρτοχώρι της Αγιάσσου και σιγά σιγά δημιουργείται το πρώτο μέτωπο αγώνα αυτός ήτανε και ο πρώτος άτυπος πυρήνας αντίσταση στην κατοχική Λέσβο.

2 Σεπτέμβρη 1941 ο Νίκος Βουδούρης ο πρώτος  γενναίος  αγωνιστής κομμουνιστής που φυλακίσθηκε και εκτελέστηκε στην Μυτιλήνη με την κατηγορία της  ότι επιδιώξε  να συγκροτήσει  αντιστασιακή οργάνωση η ανακοίνωση του θανάτου του δημοσιευμένη στο ΦΩΣ του Γκράβαλη στις 9 Σεπτεμβρίου 1941.

Νοέμβρης χειμώνας του 1941 στο σπίτι του Αντώνη Πρωτοπάτση κοντά στο Νοσοκομείο  έγινε μία μεγάλη σύσκεψη για το τι πρέπει να κάνουμε και πώς να δράσουμε σε αυτήν πήραν μέρος οι  : 1.Απ.Αποστόλου ή Λεωνίδας  2.Ζήν.Ελευθεριάδης ή Πέτρος 3.Θ. Λευκίας ή Ανακρέων 4.Παν.Κεμερλής Ή Παύλος Πράσινος και 5.Δημ.Σίμος ή Δημοσθένης .

Βέβαια για τον τελευταίο πολλά λέγονταν καθώς κατηγορήθηκε σαν χαφιές  ήταν φίλος του Γαλούση του τότε Αστ. Διευθυντή.

Ενώ στις 21 Δεκέμβρη του 1941 οι γνωστοί σαλταδόροι ,οι αλήτες ,οι κουρελιασμένοι έκοψαν τα τηλεφωνικά καλώδια των Γερμανών στα σημερινά μπλόκια πράξη που εξόργισε τους Γερμανούς  που απείλησαν με αντίποινα. Μάλιστα ο διορισμένος από τους Ναζί δήμαρχος Μυτιλήνης Γ. Χονδρονίκης  απεύθυνε έκκληση στον πατριωτισμό και την φρόνηση των Μυτιληναίων.

Αυτή ήταν ίσως και η πρώτη οργανωτική προσπάθεια συγκρότησης οργάνωσης πήρε την ονομασία ΚΕΑΑΛ και αργότερα σε νομαρχιακή επιτροπή ΕΑΜ Λέσβου.

Μετά τον πρώτο σπόρο τώρα έδεσε και ο καρπός του πόθου για λευτεριά και αντίσταση στον ξένο κατακτητή. Πυρήνας της κίνησης αυτής το ΚΚΕ αλλά συμμετείχαν και  άλλοι αριστεροί  πολίτες εκείνης της εποχής.

Από το βιβλίο των Κεμερλή- Πολυχρονιάδη διαβάζουμε  σελ.111 

…Σε καμιά περίπτωση δεν χρειαζότανε άλλη διευκρίνηση γιατί το στοιχείο της λαϊκής εξουσίας υπάρχει πάντα μέσα  στην έννοιά του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα….

Έτσι κάπως αρχίζει η σκοτεινή και δυσβάσταχτη Γερμανική κατοχή στην Λέσβο θεωρώντας ότι οι μνήμες αυτές δεν πρέπει να ξεχαστούν και να διαγραφούν  έχουμε καθήκον να τίς διαφυλάξουμε ιδιαίτερα στις μέρες μας όταν απέναντι μας έχουμε την φασιστική και ρατσιστική απειλή.